«Αιώνας Ερντογάν» στην Τουρκία

«Αιώνας Ερντογάν» στην Τουρκία

Αιώνας του Κεμάλ Ατατούρκ ήταν ο 20ός αιώνας για την Τουρκία. Δεν θα ρισκάραμε και πολλά, αν ισχυριζόμασταν ότι ο 21ος αιώνας θα είναι ο αιώνας του Ερντογάν για τη γειτονική χώρα. Αν μάλιστα δεν επέλθει κάποιο εντελώς απροσδόκητο βιολογικό τέλος, ο Ερντογάν θα κυβερνήσει την Τουρκία συνεχώς και αδιαλείπτως περισσότερο από τον Κεμάλ Ατατούρκ. Δεκαπέντε χρόνια κυβέρνησε ο Ατατούρκ, πάνω από δώδεκα την κυβερνά ο Ερντογάν ήδη και καθώς εκλέχτηκε πρόεδρος της Τουρκίας για πενταετή θητεία το 2014, αν ολοκληρώσει τη θητεία του θα έχει ήδη ξεπεράσει τον Ατατούρκ.

Τα 11 από τα 12 αυτά χρόνια τα έχει περάσει ο Ερντογάν ως παντοδύναμος πρωθυπουργός, σε ανελέητη σύγκρουση με τους στρατιωτικούς και τους δικαστικούς, τους δύο πυλώνες δηλαδή του κεμαλικού κράτους. Επίμονα, μεθοδικά και αποφασιστικά ο Ερντογάν αποδομεί, κατεδαφίζει το κεμαλικό κράτος. Έχει περιορίσει δραστικά τη δυνατότητα των στρατηγών να κάνουν πραξικοπήματα, όπως συνήθιζαν πάνω – κάτω ανά δεκαετία (1960, 1971, 1980, 1997). Δεν την έχει εξαλείψει όμως ακόμη.

Αυτό που είναι αδιαμφισβήτητο, είναι ότι στα δεκατρία πλέον χρόνια που βρίσκεται στην εξουσία το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ στο τουρκικό ακρωνύμιό του) του Ερντογάν, δεν έχει προκληθεί μεγάλη κρίση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις (σαν αυτές του 1976, του 1987, του 1996). Οι κρίσεις αυτές είχαν φέρει την Ελλάδα και την Τουρκία στο χείλος του πολέμου. Προκαλεί επομένως εντύπωση το γεγονός ότι τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης αρθρογραφούσαν συστηματικά κατά του Ερντογάν, δείχνοντας σαφώς ότι …προτιμούν τους Τούρκους στρατηγούς και τις χούντες τους και τα κόμματα που υπηρετούν την πολιτική τους, καλύπτοντας τα ιδιοτελή τους συμφέροντα κάτω από ένα πέπλο πατριδοκαπηλίας.

Δεν υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία ότι το κόμμα του Ερντογάν είναι ένα δεξιό κόμμα από πολιτική σκοπιά, πέρα από το μετριοπαθή ισλαμικό χαρακτήρα του. Κάθε επικοινωνία του, λοιπόν, με την Αριστερά αποκλείεται εκ προοιμίου. Με τους δικούς του στρατηγούς, όταν ολοκληρώσει τον έλεγχο του στρατού, και με τους δικούς του δικαστές όταν αλώσει και αυτό τον κεμαλικό προμαχώνα, μπορεί άριστα να κυβερνήσει με απόλυτη άνεση. Αρκεί να μεταλλάξει το κεμαλικό, αστικό, αυταρχικό κράτος σε ισλαμικό. Το ότι ο Ερντογάν έχει τη δύναμη και την επιρροή στον τουρκικό λαό να το κάνει, το αποδεικνύουν οι τέσσερις (!) συνεχείς νίκες αυτοδυναμίας του – στο τουρκικό κοινοβούλιο οι τρεις και στο 52% από τον πρώτο γύρο που πήρε πέρυσι ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στις πρώτες εκλογές που έγιναν ποτέ στην Τουρκία ποτέ, για άμεση από το λαό εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας.

Ο Ερντογάν ίδρυσε το ΑΚΡ «και το μετέτρεψε στο μεγαλύτερο μηχανισμό εκλογικών νικών που υπήρξε ποτέ στην ιστορία της Τουρκίας» σημειώνει η ισπανική Ελ Παΐς. Έχει απόλυτο δίκιο. Χωρίς τον Ερντογάν, το ΑΚΡ δεν θα ήταν τίποτα.

Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ σύσσωμη η ηγεσία του κόμματος του Ερντογάν έκλινε προς την κατεύθυνση σχηματισμού κυβέρνησης συνασπισμού μετά το αποτέλεσμα των εκλογών της 7ης Ιουνίου 2015 που έδωσε στο ΑΚΡ μόνο 255 έδρες (ενώ για την αυτοδυναμία απαιτούνται 276 στο τουρκικό κοινοβούλιο που έχει συνολικά 550 βουλευτές), μόνος ο Ερντογάν υποστήριξε και επέβαλε τελικά τη διεξαγωγή νέων βουλευτικών εκλογών, κατακτώντας με άνεση και με τεράστια διαφορά την αυτοδυναμία, με 317 έδρες – 41 παραπάνω!

Φυσικά, ο Ερντογάν δεν έχει κρύψει τις προθέσεις του να αλλάξει το πολίτευμα της Τουρκίας και να το κάνει προεδρικό, με τον πρόεδρο να έχει υπερεξουσίες κατά το γαλλικό πρότυπο, αλλάζοντας τον πρωθυπουργό όποτε του καπνίσει, παρόλο που ο πρωθυπουργός βγαίνει από εκλογές!

Η αυτοδυναμία που πήρε ο Ερντογάν, παρά τις 317 έδρες, μπορεί να είναι υπεραρκετή για να κυβερνήσει ο πρωθυπουργός Αχμέτ Νταβούτογλου, αλλά δεν είναι αρκετή για να προωθήσει τον προσωπικό του στόχο ο Ερντογάν. Βάσει του τουρκικού συντάγματος, μια συνταγματική αναθεώρηση πρέπει να εγκριθεί τουλάχιστον από τα τρία πέμπτα των Τούρκων βουλευτών (δηλαδή από 330 βουλευτές) και στη συνέχεια να τεθεί σε δημοψήφισμα για να αποφανθεί ο λαός. Λείπουν επομένως στον Ερντογάν τουλάχιστον 13 βουλευτές. Θα τους βρει; Μένει να αποδειχθεί.

Στη συγκεκριμένη περίπτωση, ούτε καν συζητείται η συνταγματική πρόβλεψη ότι μια συνταγματική αναθεώρηση στην Τουρκία δεν χρειάζεται να μπει σε δημοψήφισμα, αν την υπερψηφίσουν τουλάχιστον τα δύο τρίτα συν ένας των βουλευτών – δηλαδή 367 βουλευτές, γιατί τότε ο Ερντογάν θα έπρεπε να βρει… 50 (!) βουλευτές πέρα από τους δικούς του.

Του  Γιώργου Δελαστίκ