Ασφαλιστικό: το τέλος μιας γενιάς και των ελευθέρων επαγγελματιών

Ασφαλιστικό: το τέλος μιας γενιάς και των ελευθέρων  επαγγελματιών

Δίπλα στη δραματική μείωση συντάξεων των από 1-1-2016 συνταξιούχων, όπως και των προηγουμένων, η κυβερνητική πρόταση για το ασφαλιστικό- δηλαδή η “καλή” εκδοχή- αποτελειώνει τον ευρύτατο χώρο των ελευθέρων επαγγελματιών, κυρίως δε τους νέους και εκείνους με χαμηλά και μεσαία εισοδήματα.

   Πρέπει εισαγωγικά να υπενθυμίσουμε σε ποια κοινωνική ομάδα αναφερόμαστε: οι ελεύθεροι επαγγελματίες εν πολλοίς προέρχονται από τους αποφοίτους των ελληνικών ΑΕΙ και ΤΕΙ. Ενσωματώνουν στα ακαδημαϊκά και επαγγελματικά τους προσόντα αφενός μια τεράστια οικογενειακή και δημόσια επένδυση, αφετέρου μια βασική ελπίδα της μεταπολεμικής και μεταπολιτευτικής ελληνικής κοινωνίας για κοινωνική και επαγγελματική αναβάθμιση μέσα από τις σπουδές και την άσκηση επαγγελμάτων, που  -τουλάχιστον καταρχήν- απαιτούν έναν υψηλό βαθμό εξειδίκευσης.

   Αυτός ο ευρύτατος κοινωνικός χώρος που συμπεριλαμβάνει διαφόρους επαγγελματικούς κλάδους, από τη μια είχε ιστορικά εμφανίσει σημαντικές στρεβλώσεις - φοροδιαφυγή, σταδιακά υπερβάλλοντα ως προς τις ανάγκες πληθυσμό - με αποτέλεσμα ένα μεγάλο μέρος του δυναμικού να εμμένει σε μια συνθήκη χαμηλής ειδίκευσης και παραγωγικής ικανότητας, παρασιτικές στα πολύ μεγάλα εισοδήματα συμπεριφορές. Ομως από την άλλη όμως συνέβαλε σε αναπτυξιακά άλματα της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας των τελευταίων δεκαετιών.

   Η μαζικοποίηση της γ' βάθμιας εκπαίδευσης, η σχετική ενδυνάμωση του βιοτικού επιπέδου της μέσης ελληνικής οικογένειας και η επέκταση του κοινωνικού κράτους μεταπολιτευτικά, διαμόρφωσαν τις κοινωνικές συνθήκες περαιτέρω διεύρυνσης των τάξεων των ελευθέρων επαγγελματιών και δη με ακαδημαϊκό υπόβαθρο.

Δεδομένης όμως της φθίνουσας παραγωγικής ικανότητας της ελληνικής οικονομίας διαμορφώθηκαν συνθήκες κρίσεις πριν την παρούσα κρίση, που έλαβαν μορφή προλεταριοποίησης κυρίως των νεώτερων επαγγελματιών, με μείωση έως εξαφάνιση εισοδημάτων, ωράρια-λάστιχο, πολλαπλές επιβαρύνσεις, συγκέντρωση του όγκου δουλειάς σε λιγότερα χέρια κλπ.

Το “παιδί που τελείωσε το πανεπιστήμιο και δε βρίσκει δουλειά” ή “που δουλεύει για πενταροδεκάρες και δεν μπορεί να συντηρηθεί” έγινε το μεγάλο άγχος της ελληνικής οικογένειας μισθωτών και συνταξιούχων. Την ίδια στιγμή, η έλλειψη προοπτικής αλλά και στοιχειώδους ασφάλειας στην κατεξοχήν ειδικευμένη νεολαία άρα στο βασικότερο πλεονέκτημα κάθε σύγχρονης κοινωνίας προκάλεσαν μια βαθιά ψυχολογική, πολιτική, δημογραφική, αναπτυξιακή ρωγμή στην ελληνική κοινωνία.

Διπλασιασμός εισφορών για νέους δικηγόρους

   Σε αυτό το περιβάλλον, η κρίση και τα τρία μνημόνια επέδρασαν καταστροφικά με τρόπους που είναι λίγο- πολύ γνωστοί. Οι εργασιακές προοπτικές και τα ακαδημαϊκά προσόντα διέρχονται μια πορεία σχεδόν ακύρωσής τους, περιορίζοντας τον κοινωνικό και προσωπικό βίο σε ασφυκτικό πλαίσιο.

Αυτό που ίσως ελάχιστοι ανέμεναν ωστόσο ήταν μια πρόταση για το ασφαλιστικό που θα τελείωνε κάθε προοπτική και ουσιαστικά μια ολόκληρη γενιά - τη νέα γενιά - και τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα ενός ολόκληρου χώρου, των ελευθέρων επαγγελματιών, στο σήμερα και άμεσα.

Οι προβλέψεις της κυβερνητικής πρότασης είναι σοκαριστικές: ενδεικτικά, για ελεύθερους επαγγελματίες δικηγόρους, έως τα 5 πρώτα έτη προβλέπεται σχεδόν διπλασιασμός εισφορών. Ένας νέος δικηγόρος, ακόμα και με μηδενικά εισοδήματα θα καλείται να καταβάλλει περίπου 2.500 ευρώ ασφαλιστικές εισφορές! Για εισοδήματα έως 7.000 ευρώ περίπου, προβλέπεται ελάχιστη και άνευ ουσίας μείωση - μιλάμε για εισοδήματα στα όρια της φτώχειας που ούτως ή άλλως αδυνατούν να καλύψουν οποιαδήποτε ασφαλιστική εισφορά. Και από 10.000 ευρώ και πάνω, ξεκινούν αυξήσεις εισφορών που φτάνουν μέχρι περίπου το 1/3 του εισοδήματος. Αναφερόμαστε σε επαγγελματίες των 15.000 ετησίως, δηλαδή 1.250 ευρώ το μήνα, που θα καλούνται να καταβάλλουν περίπου 5.200 ευρώ εισφορές ετησίως ή 440 ευρώ περίπου το μήνα. Για να μη μιλήσουμε για εκείνους τους δύστυχους που θα κάνουν το λάθος να δηλώσουν για παράδειγμα 20.000 ετήσιο εισόδημα ή 1.650 ευρώ το μήνα, οι οποίοι θα δουν εισφορές 7.000 ευρώ περίπου το χρόνο ή 580 ευρώ το μήνα. Αν σε αυτά τα ποσά προσθέσουμε έξοδα γραφείου και φορολογικές επιβαρύνσεις μπορεί να φτάσουμε να μιλούμε για καθαρά εισοδήματα των 500 ευρώ στην καλύτερη περίπτωση. Για τους μηχανικούς τα πράγματα είναι εξίσου άσχημα ή και χειρότερα.

Προοπτική μηδέν...

   Το προτεινόμενο ασφαλιστικό τελειώνει τους νέους ελεύθερους επαγγελματίες και επιστήμονες με ένα χτύπημα. Δεν ανακουφίζει στο ελάχιστο αυτούς που βρίσκονται σε μοίρα χειρότερη και από εκείνη των ανέργων. Εξαϋλώνει τα χαμηλά εισοδήματα- 800 έως 1000 ευρώ το μήνα- και βεβαίως και τα μεσαία εισοδήματα, τα οποία και υποβαθμίζει σε επίπεδα φτώχειας. Και φυσικά επιβραβεύει τη φοροδιαφυγή, όπως και τα πολύ μεγάλα εισοδήματα που χάρη στο πλαφόν που τίθεται, θα μπορέσουν να αντιμετωπίσουν τελικά τις όποιες επιβαρύνσεις.

   Τι σημαίνουν τα παραπάνω;

* Πρώτον το απόλυτο αδιέξοδο για την ελληνική κοινωνία από οικονομικής, κοινωνικής και δημογραφικής άποψης.

* Δεύτερον, τσάκισμα σε όλα τα επίπεδα της νεολαίας που καλείται να επιλέξει μεταξύ φτώχειας και μετανάστευσης.

* Τρίτον, το οριστικό τέλος του μνημονιακού παραμυθιού περί “καλύτερων ημερών” έστω μετά από μακρόχρονες θυσίες.

* Τέταρτον, την εξαφάνιση του μοντέλου που βασιζόταν στην επαγγελματική- έστω με στρεβλό τρόπο- αποτίμηση ακαδημαϊκών προσόντων, χωρίς να υπάρχει κανένα στοιχειωδώς βιώσιμο μοντέλο για να το αντικαταστήσει.

Τα προηγούμενα μνημονιακά ασφαλιστικά φτωχοποιούσαν τους συνταξιούχους. Το παρόν, πέρα από αυτό, τελειώνει άμεσα μια γενιά, μια τεράστια κοινωνική ομάδα και ένα μοντέλο δεκαετιών, χωρίς να έχει τίποτα να βάλει στη θέση του.

Του  Θέμη Τζήμα