Χάρτινοι ήρωες

Χάρτινοι ήρωες

 Στις δύσκολες εποχές, όπως η σημερινή, αλλά και κάποιες παλαιότερες, πιθανόν δυσκολότερες, όπως η δικτατορία, η Κατοχή ή ο Εμφύλιος, ο καθένας αναζητεί κάπου να πιαστεί, ένα σημείο αναφοράς, κάποιον να του πάρει τον φόβο, ώστε να μπορέσει να αντέξει.

Και αν αντέξει, να δώσει μια μάχη για να κερδίσει τα χαμένα και τα αυτονόητα για τη ζωή και την αξιοπρέπεια, τη δική του και των γύρω του. 

Κάποτε, οι χαλεποί καιροί «γεννούν» ήρωες, ανθρώπους που, με όπλο μια ιδέα και ίσως βαθύ ανθρωπισμό, υπερβαίνουν τον εαυτό τους, τις μικροπρέπειες του κόσμου, και βγαίνοντας μπροστά, μαχόμενοι, ενίοτε θυσιαζόμενοι, γίνονται η έμπνευση και η κινητήρια δύναμη για να ακολουθήσουν οι πολλοί, οι συνήθως φοβισμένοι, ώστε να δοθεί μια λύση ή, τουλάχιστον να ηττηθούν όλοι μαζί προσπαθώντας.

Αυτά τα πρόσωπα, οι ήρωες, περνούν στη μνήμη ως μύθοι, ως παραδείγματα προς μίμηση. Κάπως σαν τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, τον Γρηγόρη Λαμπράκη, τον Νέλσον Μαντέλα, τους μαχητές –φανερούς και μη– της Εθνικής Αντίστασης, ο δικός μας ο Μπελογιάννης κ.ο.κ.

Η πατίνα του χρόνου και η μνήμη του έργου τους τούς καθιστούν τόσο λαμπερούς, τόσο καθαρούς, που τίποτα δεν μπορεί να αλλοιώσει την αξία τους.

Ίσως η δύναμη αυτών των προσώπων να οφείλεται στο γεγονός ότι έζησαν σε εποχές διαφορετικές από αυτήν.

Μπορεί τότε για όλους να ήταν ευκολότερο να διαλέξουν στρατόπεδο: αυτός είναι ο καλός, εκείνος ο κακός.

Ήταν απολύτως διακριτό ποιος έχει το δίκιο με το μέρος του: αυτός που του έκλεψαν την πατρίδα, του στερούν το νερό, την τροφή, τη μόρφωση για τα παιδιά του, τον έδιωξαν από τον τόπο του, εισέβαλαν στα πατρογονικά εδάφη του, καταπατούν τα δικαιώματά του (ατομικά, κοινωνικά, πολιτικά).

Όλα αυτά συμβαίνουν ακόμη, ξανά, με την ίδια ένταση.

Εδώ και αλλού.

Οι ήρωες εκείνοι, λοιπόν, μοιάζουν χάρτινοι.

Όχι με την έννοια του ψεύτικου, των παραμυθιών για τα μικρά παιδιά, των εκδόσεων «Εικονογραφημένα Κλασσικά.», «Μικρός Ήρως» κ.α.

Άλλωστε, όλοι νομίζω, κάτι χάρτινο κρύβουμε βαθιά μέσα μας –εγκαταστάθηκε εκεί σε χρόνια αθωότητας, για να ανατρέχουμε σ’ αυτό όταν τα πολυδιάστατα και πολύπλοκα χλομιάζουν.

 Απλώς, πια δεν μπορούμε, ούτε χρειάζεται, να δούμε όλες τις διαστάσεις των ηρώων αυτών, τα μικρά ή μεγάλα ελαττώματα, τις μύχιες σκέψεις τους –ενδέχεται να μην ήταν όλες αθώες.

Το έργο τους είναι που μετράει.

Μερικές φορές λυπάμαι που δεν μπορώ να θαυμάσω ήρωες σαν εκείνους στην εποχή που ζω, που δεν μπορώ να εμπνευστώ.

Ίσως έχω μεγαλώσει αρκετά και δεν πιστεύω πια σε παραμύθια, ίσως φταίνε οι σπουδές, που με έκαναν να βλέπω τα πράγματα περισσότερο ρεαλιστικά, ίσως να φταίει και αυτή η δουλειά που δεν σε αφήνει με πολλές ψευδαισθήσεις.

 Μπορεί όμως να είδα και πολλά από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου: σκάνδαλα, παροχές που (δεν;) είχαμε να πληρώσουμε, «βρόμικες» χρονιές σαν το ’89 και «κάθαρση» σαν του ’90-’91, τεχνοκράτες πρωθυπουργούς και ιδεολόγους, αντι- και συμπολιτευόμενους, «εθνοσωτήρες» και «εθνοπροδότες», υποταγμένους, σκυψοκεφάληδες  και πάλι από την αρχή.

Γεγονότα που κορυφώνονται διαρκώς αντί να καταλαγιάζουν.

Και όλοι οι παραπάνω σε ένα γαϊτανάκι εμπλοκών, διαπλοκών, ρουσφετιών και αλληλοεξυπηρετήσεων.

Γι’ αυτό μερικές φορές γελάω πικρά όταν οι πολιτικοί –που με ένα μαγικό τρόπο κατορθώνουν να ξεχνούν τη δική τους μικρή ή μεγαλύτερη εμπλοκή στα παραπάνω– μιλούν για απολιτική κοινωνία, για νέους χωρίς ενδιαφέροντα, για ανθρώπους που αδιαφορούν για τους γύρω τους, για έσω και έξω εχθρούς.

Επιμένουν ότι πρέπει να κινητοποιήσουν τους πολίτες, να τους αφυπνίσουν, να τους δώσουν κίνητρα, ώστε να βοηθήσουν στην επίλυση των προβλημάτων που χρόνισαν τόσο ώστε μας έπνιξαν και μαζί με τα ξερά έκαψαν και τα χλωρά, κυρίως αυτά.

Δεν βλέπουν ή εθελοτυφλούν;

Εδώ έξω υπάρχει άφατη οργή και βαθιά απογοήτευση, ακόμη και απελπισία, χωρίς κομματική ταυτότητα και χρώμα, χωρίς ηλικία ή οικονομική τάξη.

Κοιτάζω τους φίλους μου, γνωστούς  μου, που λένε ότι δεν θα ψηφίσουν κανένα  –πράγμα αδιανόητο κάποτε.

Δεν θέλουν να επιλέξουν τον λιγότερο κακό.

Βλέπετε, εκείνοι, τα πρόσωπα που εγώ ονομάζω χάρτινους ήρωες, τα ήξεραν καλά, τους είχαν αλλάξει με κάποιο τρόπο τη ζωή, τους είχαν κάνει να ονειρευτούν, να χτίσουν πάνω στην ελπίδα.

 Και τώρα δεν ξεγελιούνται εύκολα (?).