Μια κοινωνιοψυχολογική ανάγνωση στο «τώρα» & στο «μετά» της κρίσης Ιουλίου 28, 2014

Μια κοινωνιοψυχολογική ανάγνωση στο «τώρα» & στο «μετά» της κρίσης

Ιουλίου 28, 2014

Του Γεράσιμου Προδρομίτη

Η «κρίση είναι ευκαιρία». Οχι με την έννοια που διατείνονται οι ακραιφνείς ζηλωτές του νεοφιλελεύθερου κοινωνικού δαρβινισμού και οι χαζοχαρούμενοι απολιτίκ χρυσοθήρες της ατομικής αυτοβελτίωσης, αλλά ως περιρρέουσα δραματικά βιωμένη ατμόσφαιρα, που μας προκαλεί να σκεφτούμε τους όρους του ποιοτικά διαφορετικού, που έφερε και συνεχίζει να φέρνει στις ατομικές ζωές αλλά και στην αίσθηση για το σε ποια κοινωνία ζούμε και τι κοινωνία θέλουμε.

Φυσικά, το πρώτο πληθυντικό εδώ επ’ ουδενί σημαίνει πως αναπαράγουμε την αφελή άποψη ότι όλοι θέλουμε την ίδια κοινωνία, παρά το ότι ιστορικά οι ηγεμονικά επιβεβλημένες συμπεριληπτικές εκδοχές τού «εμείς» αποτέλεσαν και αποτελούν προϋπόθεση για τη συγκρότηση κοινωνικών σχηματισμών ανθεκτικών στον χρόνο.

Λίγες σκέψεις λοιπόν, αναπόφευκτα αποσπασματικές, πάνω σε κρίσιμες παραμέτρους της κοινωνιοψυχολογικής λειτουργίας της ατομικής και συλλογικής εκδοχής του κοινωνικού υποκειμένου, οι οποίες διέπουν τόσο την ταχεία αλλαγή της αίσθησης για τα πράγματα, όπως αυτή έχει συντελεστεί μέχρι τώρα, όσο και τους αργόσυρτους μετασχηματισμούς στις ατομικές και συλλογικές συνειδήσεις, οι οποίοι πιθανώς θα οδηγήσουν σε κάποια σαφή πραγματικότητα τού «εμείς».

Μια αίσθηση που προς το παρόν έχει αφήσει τη θέση της σε μικροσκοπικές, πολυδιασπασμένες, ενίοτε ρευστές και ασαφείς απόπειρες συλλογικότητας, οι οποίες ώς τώρα, στην πλειονότητά τους, δεν έχουν καταφέρει να δώσουν τον ξεκάθαρο τόνο ενός συντεταγμένου κινήματος αλλαγής προς κάποια κατεύθυνση.

Η πρώτη παρατήρηση αφορά το μαζικό αίσθημα «σχετικής αποστέρησης», το οποίο βιώνουν από την αρχή της κρίσης εκτεταμένα τμήματα του πληθυσμού, ως απότοκο της εκμηδένισης των θεωρητικών έστω δυνατοτήτων ανοδικής κοινωνικής κινητικότητας. Πρόκειται για το υποκειμενικό αίσθημα πικρίας και αδικίας, εξαιτίας του ότι κάποιος δεν λαμβάνει όσα νομίζει ότι δικαιούται, σε σχέση με άλλα άτομα και ομάδες και σε σχέση με το παρελθόν.

Σύμφυτο με τη διαδικασία κοινωνικής σύγκρισης, το συγκεκριμένο αίσθημα, συνιστά, σύμφωνα με την ομώνυμη θεωρία, βασικό προϋποτιθέμενο της συγκρότησης συλλογικών μορφών διεκδίκησης και σχηματισμού κοινωνικών κινημάτων. Ωστόσο, οι συνθήκες κοινωνικού αυτοματισμού και πολυδιάσπασης των πολλαπλών ταυτοτικών διεργασιών αποτελούν προς το παρόν ανασχετικό παράγοντα προς μια τέτοια κατεύθυνση.

Η δεύτερη παρατήρηση έχει να κάνει με αυτό ακριβώς το απειροστικό παιχνίδι των αυτο-αποδόσεων ταυτότητας εντός μιας χαοτικής «αγοράς» διαθέσιμων ταυτοτήτων πολλαπλού περιεχομένου και διαβαθμισμένης πολιτικής σημασιοδότησης: ταυτότητες άλλες χαλαρές και ελάχιστα δεσμευτικές όπως εκείνες του lifestyle, άλλες «κλασικές» και για διάφορους λόγους λίγο ελκυστικές στο χρηματιστήριο της δημόσιας επικοινωνίας όπως η ταξική, η θρησκευτική και η ιδεολογική, άλλες ξεκάθαρα ατομοκεντρικές και comme il faut όπως εκείνες τού διάχυτα συναισθηματικά εκφραστικού και χαλαρού θεωρητικού κοσμοπολιτισμού, άλλες αξιακά προσανατολισμένες στην υπηρέτηση της συλλογικής αλληλεγγύης.

Αυτές οι τελευταίες μοιάζουν προς το παρόν οι πλέον δραστήριες στο επίπεδο της έμπρακτης πολιτικής δραστηριοποίησης και διεκδίκησης, όπως τουλάχιστον μαρτυρούν οι τελευταίες εξελίξεις σχετικά με τη διαμόρφωση κινημάτων για την προστασία δημόσιων αγαθών, όπως το νερό, το ηλεκτρικό και οι παραλίες. Σε κάθε περίπτωση, οι διεργασίες νοηματοδοσίας, που διεξάγονται πάνω στο ζητούμενο του αυτοπροσδιορισμού εκτεταμένων ποσοτικά τμημάτων του πληθυσμού και της έμπρακτης δραστηριοποίησης-παρέμβασης στη δημόσια σφαίρα, θα καθορίσουν την αποσαφήνιση σαφών ιδεολογικών προταγμάτων και τη μορφοποίηση συγκεκριμένων ρευμάτων πολιτικής σκέψης και συμπεριφοράς.

Η τρίτη παρατήρηση αφορά θεμελιώδεις έννοιες συγκρότησης του κοινωνικού δεσμού, όπως η συναίνεση, η σύγκρουση, η συμμόρφωση, η εξάρτηση και η βία. Εννοιες και πραγματικότητες άλλες ζητούμενες, άλλες απευκταίες αλλά ως πραγματικότητες όλες ταυτόχρονα παρούσες και αλληλεπιδρώσες στη διαμάχη κοινωνικής κυριαρχίας και αποφασιστικά ρυθμιστικές για την υφή και το περιεχόμενο της σχέσης εξουσίας-πληθυσμού.

“Η κατεστραμμένη αμοιβαιότητα γεννάει βία” λέει ένα σύνθημα που όλο και πιο συχνά αναπαράγεται τελευταία στον twitterόκοσμο. Εχουμε σταματήσει να μιλάμε για τις αυτοκτονίες και την κατάθλιψη. Μοιάζει ίσως μακρινή η εποχή των προπηλακισμών και των ύβρεων εναντίον εκπροσώπων της δικομματικής πολιτικής τάξης, που ως εκφραστική ακρότητα δεν ήταν τίποτε άλλο από εξαρτημένο αντανακλαστικό-αντίδραση στην παραβίαση του συμβολαίου συνύπαρξης μεταξύ κράτους και πολίτη. Μακρινή και η εποχή της Marfin, όταν από τότε και στο εξής η θανατηφόρα βία συκοφάντησε ανεπανόρθωτα την έννοια της μαζικής διαμαρτυρίας.

Λιγότερο μακρινή ίσως η εποχή της ακραίας και προληπτικής κρατικής βίας με στόχο το «άδειασμα της πλατείας», αφού η εικόνα του συγκεντρωμένου διαμαρτυρόμενου πλήθους ανέκαθεν φόβιζε τις ηγεσίες. Με όρους επικαιρότητας λησμονημένα όλα αυτά πλην όμως ως νοηματοδοτούσες πραγματικότητες, πάντα ενεργές στο να τροφοδοτούν τους ψυχολογικούς μηχανισμούς χειραγώγησης.

Εδώ η Θεωρία Διαχείρισης Τρόμου είναι απόλυτα σαφής και ερευνητικά τεκμηριωμένη: «Δείξε σε κάποιον τον θάνατο και θα λατρέψει τον πυρετό» ή, πιο απλά, προκάλεσε σε κάποιον σκέψεις θανάτου και θα τον αναγκάσεις να διαχειριστεί την υπαρξιακή του αγωνία με το να γίνει πιο πειθήνιος, πιο εξαρτημένος και έτοιμος να θέσει την επιθετικότητά του στη διάθεση της νόμιμης εξουσίας, αυτής που με κάποιο (οποιονδήποτε τρόπο) δίνει την αίσθηση ότι εγγυάται τάξη, νόημα και έλεγχο.

«Οταν η βία επιβληθεί, η μετριοπάθεια και η αρετή είναι οι λέξεις του νικητή» έλεγε ο Τάκιτος. Το πρωτογενές προπαγανδιστικό πλεόνασμα ενέσεων ελπίδας και αισιοδοξίας μένει να φανεί αν θα καταφέρει να αποσπάσει τη νομιμοποίηση της πλειοψηφίας. Είναι αυτό που θα καθορίσει πόσο το παλιό θα επιβιώσει μέσα στο καινούργιο και πόσο γρήγορα θα έρθει το νέο (όταν πείσει για την πραγματική του ύπαρξη).

Γιατί, όπως και να το κάνουμε, η ανάγκη για τάξη, νόημα και προβλεπτικότητα συνιστά θεμελιώδες ζητούμενο του ανθρώπινου υποκειμένου, το οποίο είναι έτοιμο να υποστηρίξει ακόμα και μια πραγματικότητα ενάντια στις αξίες και στις πεποιθήσεις του, μπροστά στον κίνδυνο της ασάφειας και της αταξίας.

* Αναπληρωτής καθηγητής Πειραματικής Κοινωνικής Ψυχολογίας Παντείου Πανεπιστημίου

Η ΝΕΑ ΚΟΙΝΗ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ (ΚΑΠ) ΧΑΡΙΣΤΙΚΗ ΒΟΛΗ ΓΙΑ ΤΗ ΜΙΚΡΟΜΕΣΑΙΑ ΑΓΡΟΤΙΑ

Η ΝΕΑ ΚΟΙΝΗ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ (ΚΑΠ) ΧΑΡΙΣΤΙΚΗ ΒΟΛΗ ΓΙΑ ΤΗ ΜΙΚΡΟΜΕΣΑΙΑ ΑΓΡΟΤΙΑ

Του ΤΑΣΟΥ ΚΑΝΤΑΡΑ

Μια εβδομάδα πριν την προθεσμία (1/8), που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την υποβολή των προτάσεων της χώρας μας και που αφορούν τη νέα ΚΑΠ 2015-2020, ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης παρουσίασε στην επιτροπή της Βουλής, τον Εθνικό Φάκελο. Παρά τη ιδιαίτερη σημασία που έχουν οι προτάσεις αυτές για τους παραγωγούς της χώρας μας- δεδομένου του μεγάλου μεγέθους που κατέχουν οι ενισχύσεις στο αγροτικό ΑΕΠ- κατατέθηκαν, χωρίς ουσιαστική συζήτηση με τους αρμόδιους παραγωγικούς και κοινωνικούς φορείς. Είναι φανερή η προσπάθεια της κυβέρνησης να περάσει στα κρυφά και όσο πιο ανώδυνα γίνεται, ένα τέτοιο κρίσιμο ζήτημα. Και σε κάθε περίπτωση, να μη βαρύνει περισσότερο την ατζέντα των καυτών προβλημάτων που αντιμετωπίζει, με ένα επί πλέον, που αφορά μάλιστα το 10% περίπου του ενεργού πληθυσμού. Η πρόταση της ελληνικής κυβέρνησης κινείται στα πλαίσια των περιοριστικών δεδομένων του κοινοτικού προϋπολογισμού (-11,2%), ο οποίος σαφώς επηρεάζεται από την παγκόσμια καπιταλιστική κρίση και τις διμερείς και πολυμερείς συμφωνίες της ΕΕ, στα πλαίσια του Παγκοσμίου Οργανισμού Εμπορίου. Συμφωνίες που «τροφοδοτούν» ελλείμματα στο πλεονεκτικό κλιματολογικά νότο και πλεονάσματα στον μειονεκτικό κλιματολογικά βορά.

Έτσι και η νέα ΚΑΠ θα λειτουργήσει ως εργαλείο περαιτέρω συρρίκνωσης της εγχώριας παραγωγής, αύξησης του ελλείμματος του ισοζυγίου αγροτικών συναλλαγών, άνοιγμα της ψαλίδας παραγωγού-καταναλωτή, περαιτέρω εγκατάλειψης της χρησιμοποιούμενης γεωργικής έκτασης, όξυνσης των περιφερειακών ανισοτήτων, επιδείνωσης της θέσης των μικρομεσαίων παραγωγών. Σαν συνέπεια των εφαρμοζόμενων κοινών αγροτικών κατευθύνσεων, έχουμε πολλά οδυνηρά παραδείγματα. Ζούμε ήδη αυτές τις μέρες, το κλείσιμο της μεγαλύτερης αγροτικής βιομηχανίας, της Ελληνικής Βιομηχανίας Ζάχαρης, ως αποτέλεσμα των επιλογών της σημερινής ΚΑΠ και της ανικανότητας των κυβερνήσεων του δικομματισμού να προστατέψουν στο ελάχιστο, τα εθνικά συμφέροντα. Προηγήθηκε η απαξίωση, το κλείσιμο και το ξεπούλημα των συνεταιριστικών επιχειρήσεων, που έδωσαν την χαριστική βολή στη σχέση της παραγωγής, με την μεταποίηση και την εμπορία. Προηγήθηκε το ξεπούλημα της Αγροτικής και ο νέος ρόλος που ανατέθηκε στον Όμιλο Πειραιώς, για τον συνολικό έλεγχο, όλων των σταδίων της παραγωγικής διαδικασίας (βλέπε συμβολαιακή γεωργία).

Στην ΚΑΠ 2015-2020 οι μειωμένες κατά 300 εκατ. ευρώ επιδοτήσεις σε σχέση με την τρέχουσα περίοδο, ο τρόπος κατανομής των κονδυλίων, που βασίζεται αποκλειστικά στο μέγεθος των δηλωμένων εκτάσεων και όχι στην παραγωγή και την ποιότητα των προϊόντων, θα ευνοήσει τους μεγάλους παραγωγούς και τις επιχειρήσεις του αγροτοδιατροφικού τομέα, θα έχει ως συνέπεια την παραπέρα επιδείνωση των κρισιακών φαινομένων στον πρωτογενή τομέα. Σε συνδυασμό με την εκτίναξη του κόστους παραγωγής (σπόροι, φάρμακα, λιπάσματα, πετρέλαιο, ρεύμα, φορολογία κ.α), σε συνδυασμό με την συνεχή μείωση των τιμών αγοράς αγροτικών και κτηνοτροφικών προϊόντων, η εφαρμογή της νέας ΚΑΠ, θα δώσει τη χαριστική βολή στην ελληνική ύπαιθρο και θα επιτείνει τα φαινόμενα εγκατάλειψης της παραγωγικής διαδικασίας, ιδιαίτερα σε μια στιγμή που η πατρίδα μας διέρχεται συνθήκες ανθρωπιστικής κρίσης και η παραγωγική ανασύνταξη του πρωτογενούς τομέα, θα αποτελούσε σημαντική ασπίδα προστασίας.

Με τη εφαρμογή των προτεινόμενων κανόνων της νέας ΚΑΠ θα οδηγηθούμε σε μια χώρα με πρωτογενή τομέα κάτω του 3%! Και με τεράστια διατροφικά ελλείμματα.  Οι απασχολούμενοι στον πρωτογενή τομέα συναισθανόμενοι το μέγεθος των κινδύνων για τους ίδιους και τη πατρίδα μας, πρέπει να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους. Να οργανώσουν την συλλογική τους αντίσταση. Να συντονιστούν σε νέους αγώνες, με τα πληττόμενα λαϊκά στρώματα. Για να αποκρουστούν οι συνέπειες της εφαρμογής της νέας ΚΑΠ. Για να συμβάλλουν με τους αγώνες τους και με τους αγώνες των αγροτών και των λαών της υπόλοιπης Ευρώπης, στη ριζική ανατροπή των κατευθύνσεων της ΚΑΠ.

ΘΗΛΙΑ ΓΙΑ ΦΤΩΧΟΥΣ ΑΓΡΟΤΕΣ ΚΑΙ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΟΥΣ Η ΝΕΑ ΚΟΙΝΗ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ (ΚΑΠ)

ΘΗΛΙΑ ΓΙΑ ΦΤΩΧΟΥΣ ΑΓΡΟΤΕΣ ΚΑΙ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΟΥΣ Η ΝΕΑ ΚΟΙΝΗ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ (ΚΑΠ)

ΤΟ ΥΨΟΣ ΚΑΙ Η ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΩΝ ΚΟΝΔΥΛΙΩΝ ΕΥΝΟΟΥΝ ΤΟΥΣ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥΣ ΜΕ ΠΟΛΛΑ ΣΤΡΕΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΓΡΟΤΟΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

Τον Εθνικό Φάκελο για τη νέα ΚΑΠ 2015 - 2020 παρουσίασε στη Βουλή ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Γιώργος Καρασμάνης, προαναγγέλλοντας δραματικές ανατροπές στις επιδοτήσεις, που θα πλήξουν κατά κύριο λόγο τους μικρούς καλλιεργητές. Ο Φάκελος θα πρέπει να κατατεθεί μέχρι την 1η Αυγούστου στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Ο συνολικός προϋπολογισμός των επιδοτήσεων για τα επόμενα χρόνια, ανέρχεται στα 19,5 δισ. ευρώ και είναι μειωμένος κατά 300 εκατ. ευρώ περίπου σε σχέση με τα κονδύλια της τρέχουσας περιόδου. Σε πραγματικές τιμές, ωστόσο, η μείωση είναι ακόμη μεγαλύτερη, αν συνυπολογιστούν η βύθιση των τιμών παραγωγού την τελευταία πενταετία, η αύξηση του κόστους παραγωγής, εξαιρώντας άλλους παράγοντες που διαμορφώνουν το εισόδημα, όπως το κόστος χρήματος, το γενικό κόστος διαβίωσης κ.τ.λ.

Η βασική αλλαγή που συντελείται με τη νέα ΚΑΠ, είναι στον τρόπο κατανομής των επιδοτήσεων, αφού καταργούνται τα λεγόμενα «ιστορικά δικαιώματα». Πρόκειται για τις στρεμματικές επιδοτήσεις, που καθιερώθηκαν από το 2006 και ισχύουν ως δικαιώματα ανά εκτάριο, ανάλογα με το τι καλλιεργούσε και τι επιδοτήσεις έπαιρνε το διάστημα 2000 - 2002 ο κάθε παραγωγός.

Σε αντίθεση με ό,τι γινόταν μέχρι τώρα, από το 2015 η χώρα θα διαιρείται σε τρεις περιφέρειες: Η πρώτη αφορά τα βοσκοτόπια και θα απορροφά το 25% των κονδυλίων, με συνολικό προϋπολογισμό τα 4,9 δισ. ευρώ. Η δεύτερη αφορά τις αροτραίες καλλιέργειες, όπου θα κατευθύνεται το 47% των κονδυλίων, με συνολικό προϋπολογισμό 9,1 δισ. ευρώ. Η τρίτη έχει να κάνει με όλες τις δενδρώδεις καλλιέργειες. Θα απορροφά το 28% των κονδυλίων, με συνολικό προϋπολογισμό τα 5,5 δισ. ευρώ.

Για να υπάρχει ένα μέτρο σύγκρισης, σημειώνουμε τα εξής στοιχεία: Με το νέο σύστημα, η επιδότηση για τους γεωργούς, ανεξαρτήτως καλλιέργειας, θα αντιστοιχεί σε περίπου 40 ευρώ/στρέμμα και στους κτηνοτρόφους 25 ευρώ/στρέμμα, από 52 ευρώ/στρέμμα που ισχύει κατά μέσον όρο σήμερα. Επίσης, για ορισμένες καλλιέργειες, όπου η επιδότηση είναι σήμερα πολύ «υψηλή» σε σχέση με το προτεινόμενο μοντέλο, είναι σχεδόν βέβαιο ότι η μείωση θα είναι μεγάλη. Για παράδειγμα, σήμερα η επιδότηση στα αμπέλια είναι 300-350 ευρώ/στρέμμα, στις ελιές 150 ευρώ/στρέμμα και στο βαμβάκι 90-100 ευρώ/στρέμμα.

ΚΛΙΜΑΚΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΔΟΤΗΣΗΣ

Η επιδότηση των αγροτών, θα είναι κλιμακωτή. Το 54% των χρημάτων που θα παίρνουν κάθε χρόνο, θα προέρχεται από τη βασική επιδότηση και θα αφορά όλους τους αγρότες. Αλλο ένα 30% θα παίρνουν όσοι εφαρμόζουν μέτρα περιβαλλοντικής προστασίας των καλλιεργειών τους και ένα επιπλέον 5% από τα κονδύλια κάθε έτους, θα διοχετεύεται σε όσους βρίσκονται σε ορεινές και μειονεκτικές περιοχές. Τέλος, ένα 2% θα κατευθύνεται σε όσους είναι νέοι γεωργοί έως 40 χρόνων.

Ειδικά για το λεγόμενο «πρασίνισμα», η επιδότηση θα δίνεται σε παραγωγούς που πληρούν υποχρεωτικά τις παρακάτω προϋποθέσεις: Σε αροτραίες εκτάσεις και με εκμεταλλεύσεις άνω των 100 στρεμμάτων, θα πρέπει να διατηρούν τουλάχιστον δύο διαφορετικές καλλιέργειες. Η κύρια καλλιέργεια δεν μπορεί να καλύπτει πάνω από το 75% της συνολικής έκτασης. Σε εκτάσεις πάνω από 150 στρέμματα, το 5% θα πρέπει να διατηρείται στη φυσική του μορφή (θάμνοι, δέντρα, βλάστηση κ.α.). Τέλος, οι γεωργοί που δηλώνουν βοσκότοπο ή λιβάδι, δεν μπορούν να την μετατρέψουν σε αρόσιμη ή άλλου είδους έκταση.

Με ένα 9% των κονδυλίων θα χρηματοδοτούνται όσοι δραστηριοποιούνται στους παρακάτω τομείς της αγροτικής - κτηνοτροφικής παραγωγής: Οσπρια, σκληρό στάρι, βοοειδή, αιγοπρόβατα, ρύζι, βιομηχανική τομάτα, κτηνοτροφικά ψυχανθή, ζαχαρότευτλα, σπόρους σποράς, σπαράγγια και χυμοποιήσιμα πορτοκάλια. Για κάθε προϊόν θα υπάρχει ξεχωριστή στρεμματική ενίσχυση.

Πέραν των άμεσων κοινοτικών ενισχύσεων (Πυλώνας Ι της νέας ΚΑΠ), το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης 2014 - 2020 (Πυλώνας ΙΙ της νέας ΚΑΠ), προβλέπει μέτρα, προγράμματα και επενδύσεις κοινοτικών ενισχύσεων 4,5 δισ. ευρώ. Μαζί με την εθνική και ιδιωτική συμμετοχή, το συνολικό ποσό αναμένεται να φτάσει τα 6 δισ. ευρώ. Οι 13 Περιφέρειες της χώρας θα απορροφήσουν το 30% των κονδυλίων που αφορούν το δεύτερο πυλώνα, προκειμένου να χρηματοδοτήσουν δημόσιες και ιδιωτικές παρεμβάσεις στην κατεύθυνση που επιτάσσει η στρατηγική της νέας ΚΑΠ.

ΣΥΡΙΖΑ: ΑΔΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ Η ΚΑΠ

Οι πολιτικές για τη γεωργία είναι αντίθετες στο συμφέρον των μικρομεσαίων αγροτών, ενώ δεν υπηρετούν την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας, σχολιάζει το Τμήμα Αγροτικής Πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ με αφορμή τις τελευταίες κυβερνητικές ανακοινώσεις για το θέμα.

Αναλυτικά: «Μόλις μια εβδομάδα πριν την καταληκτική ημερομηνία, ο υπουργός και χωρίς καμιά διαβούλευση με τους αρμόδιους παραγωγικούς και κοινωνικούς φορείς ανακοίνωσε την κατανομή των άμεσων ενισχύσεων στο πλαίσιο της νέας ΚΓΠ 2014 -2020.

Οι εν κρυπτώ αποφάσεις της τελευταίας στιγμής για ένα τόσο σημαντικό θέμα, που αφορά το σύνολο του αγροτικού κόσμου και όχι μόνο, αφενός προσδίδουν απίστευτη προχειρότητα και αφετέρου εγκυμονούν κινδύνους. Δεδομένου ότι η νέα ΚΑΠ είναι πλήρως εναρμονισμένη στις νεοφιλελεύθερες δοξασίες της Ε.Ε. μειώνοντας σημαντικά τις άμεσες ενισχύσεις και τη συνολική στήριξη για τον πρωτογενή τομέα, αποτελεί αδήριτη ανάγκη η δίκαιη και αποτελεσματική κατανομή των ενισχύσεων.

Η πρόταση όμως της κυβέρνησης:

* Δεν διασφαλίζει την αναδιανομή των πόρων σε όφελος των μικρομεσαίων αγροτών.

* Δεν συμβάλλει στην αντιστροφή της εγκατάλειψης της γης.

* Δεν υπηρετεί τον εθνικό στρατηγικό σχεδιασμό και τις κλαδικές πολιτικές για την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας.

* Δεν συμβάλλει στην άρση των περιφερειακών ανισοτήτων.

Αντίθετα, διαιωνίζει τον επιδοματικό χαρακτήρα των ενισχύσεων και σε συνδυασμό με τη γενικότερη κυβερνητική πολιτική οδηγεί στην καταστροφή και εγκατάλειψη ολόκληρων παραγωγικών κλάδων και των συνδεδεμένων με αυτούς μεταποιητικών μονάδων.

Τέλος, αγνοεί τις έτσι κι αλλιώς πενιχρές δυνατότητες της νέας ΚΑΠ για δικαιότερη αναδιανομή των ενισχύσεων υπέρ των μικρών και μεσαίων αγροτών».

Και η ανακοίνωση του Τμήματος Αγροτικής Πολιτικής καταλήγει με τη θέση ότι «ως ΣΥΡΙΖΑ είμαστε ριζικά αντίθετοι στην αντιπαραγωγική και χωρίς στόχευση κατανομή των ενισχύσεων που επιτείνουν την εγκατάλειψη της παραγωγικής διαδικασίας, την ερήμωση της υπαίθρου και την αύξηση του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου για τα αγροτικά προϊόντα.

Δεσμευόμαστε στον πολιτικό και κοινωνικό αγώνα για ριζική αναθεώρηση της ΚΑΠ με στόχο την αύξηση των προϋπολογισμού για τη γεωργία, στήριξη του εισοδήματος των μικρομεσαίων αγροτών με τιμές πάνω από το κόστος παραγωγής, την αντιστροφή της εγκατάλειψης της αγροτικής παραγωγής και τη ριζική ανακατανομή των πόρων υπέρ των μεσογειακών προϊόντων και των μικρομεσαίων αγροτών».

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΤΟΥ Ν. ΜΩΡΑΪΤΗ, ΒΟΥΛΕΥΤΗ ΚΚΕ: Η ΚΑΠ ΔΕΝ ΔΙΟΡΘΩΝΕΤΑΙ, ΑΝΑΤΡΕΠΕΤΑΙ

Παρεμβαίνοντας, εκ μέρους του ΚΚΕ, στη συζήτηση που έγινε στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής, ο βουλευτής του Κόμματος Νίκος Μωραΐτης σχολίασε μεταξύ άλλων: «Με την νέα ΚΑΠ 2015 - 2020, θα έχουμε δραστική μείωση των κοινοτικών κονδυλίων. Σε συνδυασμό με τη μείωση των αγροτικών τιμών και την αύξηση του κόστους παραγωγής, επιταχύνονται οι διαδικασίες απομάκρυνσης των μικρών και φτωχών καλλιεργητών από την παραγωγή. Στο χώρο της αγροτικής οικονομίας, είναι σίγουρο ότι με την ΚΑΠ θα έχουμε αύξηση των επιχειρησιακών δυνατοτήτων σε κερδοφόρους τομείς που το κεφάλαιο εκτιμάει ότι θα έχει περισσότερα κέρδη.

Ενισχύονται ακόμα περισσότερο με τις "πράσινες" επιδοτήσεις και τον πρώτο πυλώνα στον αγροτικό τομέα, αυτοί που πραγματικά έχουν τη δυνατότητα να αφήσουν ακαλλιέργητα εδάφη. Βέβαια, είπατε ότι μέχρι 100 στρέμματα δεν θα είναι υποχρεωτικό το πρασίνισμα. Δεν είπατε, όμως, ότι αυτοί θα χάσουν το 30%. Επομένως, είναι σίγουρο, ότι ευνοημένοι μέσα από αυτές τις επιδοτήσεις θα είναι οι μεγάλες καπιταλιστικές επιχειρήσεις, που έχουν πολλά στρέμματα και όπως αναφέρατε έχουν τη δυνατότητα να τα αφήνουν ακαλλιέργητα ή να καλλιεργήσουν δύο και τρία προϊόντα ταυτόχρονα και μ' αυτόν τον τρόπο να λυμαίνονται τις "πράσινες" επιδοτήσεις της ΕΕ.

Η ΚΑΠ, κατά τη γνώμη μας, υποτάσσεται πλήρως στις καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις και προωθεί τους στόχους της στρατηγικής "Ευρώπη 2020", ώστε τα κοινοτικά κονδύλια να κατευθύνονται σε τομείς που υπόσχονται ακόμη μεγαλύτερη κερδοφορία. Η νέα μεταρρύθμιση της ΚΑΠ φέρνει σε ακόμα πιο τραγική θέση το φτωχό αγρότη, τις οικογενειακές μορφές εκμετάλλευσης. Θεωρούμε ότι η νέα ΚΑΠ θα επιταχύνει το ξεκλήρισμα της φτωχομεσαίας αγροτιάς.

Εμείς λέμε ότι η ΚΑΠ δε διορθώνεται. Η ΚΑΠ ανατρέπεται. Λέμε στους φτωχούς αγρότες ότι δε μένει άλλος δρόμος, παρά ο δρόμος του αγώνα, για να μπορέσουνε να αποτρέψουν αυτές τις αρνητικές συνέπειες και να παλέψουν για μια άλλη πολιτική, η οποία θα εξυπηρετεί τα δικά τους συμφέροντα. Μία πολιτική που θα τους δίνει τα περιθώρια να ζήσουν με αξιοπρέπεια αυτοί και οι οικογένειές τους, στα χωριά τους, στα μαντριά τους, στα χωράφια τους».

ΟΡΙΣΜΕΝΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

Σε άλλο σημείο, ο Ν. Μωραΐτης έθεσε τα εξής ερωτήματα: «Τι διαφορά θα υπάρχει ανάμεσα στις σημερινές συνδεδεμένες επιδοτήσεις και σε αυτές που θα επικρατήσουν με την ΚΑΠ; Εδώ θέλουμε να καταγγείλουμε την υποκρισία της κυβέρνησης. Δεν μπορείτε να λέτε ότι συνδέουμε την επιδότηση στην παραγωγή ζάχαρης, από τη στιγμή που ακόμα δεν έχει στεγνώσει το μελάνι της υπογραφής για το κλείσιμο των εργοστασίων της βιομηχανίας ζάχαρης.

Σήμερα υπάρχει μια ποσόστωση στη χώρα για 160.000 τόνους. Οι 40.000 τόνοι παράγονται στη χώρα μας από 3.000 τευτλοπαραγωγούς και οι 120.000 τόνοι παράγονται σε ευρωπαϊκά εργοστάσια. Το 2017 απελευθερώνεται πλήρως η παραγωγή των ζαχαρότευτλων.Θεωρούμε ότι είναι τουλάχιστον πρόκληση απέναντι στους παραγωγούς που ξεκληρίζονται να μιλάμε ότι θα υπάρχει αποσύνδεση της επιδότησης και στη ζάχαρη.

Δεύτερο ερώτημα: Τι θα γίνει εκεί που θα υπάρξουν μεγάλες διαφορές των σημερινών επιδοτήσεων με τα ιστορικά δικαιώματα; Τι θα κάνετε σε αυτές περιοχές; Για παράδειγμα, οι νέοι αγρότες που βγήκαν την περίοδο 2007 - 2013, είχαν μικρά δικαιώματα. Ενδεικτικά, ένας νέος αγρότης της περιόδου αυτής είχε 93 ευρώ το εκτάριο, ενώ οι παλαιοί αγρότες είχαν 384 ευρώ το εκτάριο. Εδώ υπάρχει μια τεράστια απόκλιση και μια αδικία απέναντι σε αυτούς παραγωγός.

Ένα άλλο ερώτημα: Τι θα γίνει γι' αυτούς που υπήρχε αποσύνδεση της παραγωγής από την επιδότηση; Εχουμε τέτοια προϊόντα. Σας ρωτάω συγκεκριμένα: Τι θα γίνει με τους καπνοπαραγωγούς, οι οποίοι είναι σε αυτό το καθεστώς; Αλλη μία ερώτηση: Σε άλλες χώρες της ΕΕ, ποιο μοντέλο έχει επικρατήσει; Ιδιαίτερα σας ρωτάμε για χώρες που παράγουν ανταγωνιστικά προϊόντα με τη χώρα μας. Για παράδειγμα, παράγουν ροδάκινα, άλλα προϊόντα, όπως είναι η Ιταλία, η Ισπανία, η Πορτογαλία, λάδι, ελιές, όπως είναι οι χώρες της βαλκανικής. Τι θα γίνει με αυτές περιπτώσεις;».

ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ

Κλείνοντας, ο βουλευτής του ΚΚΕ στάθηκε σε ζητήματα που έχουν σχέση με την κτηνοτροφία: «Εδώ πραγματικά περισσεύει η υποκρισία, οι κτηνοτρόφοι της χώρας σήμερα είναι υπό διωγμό και μιλάμε για τους φτωχούς κτηνοτρόφους. Σήμερα (σ.σ. την Πέμπτη) στην Επιτροπή συζητιέται ένα νομοσχέδιο για τα δάση και το ξέρετε πολύ καλά, υπάρχουν κτηνοτροφικές μονάδες διάσπαρτες σε δάση που δεν έχουν άδεια ίδρυσης και λειτουργίας και βάζουν τεράστια εμπόδια. Ενώ από την άλλη μεριά ανοίγουν διάπλατα οι πόρτες να μπορούν να εισαχθούν και σε αυτόν τον τομέα της παραγωγής οι επιχειρηματίες.

Στον τομέα της κτηνοτροφίας, δυστυχώς, είναι το μεγαλύτερο ποσοστό του ελλείμματος στο αγροτικό ισοζύγιο. Μιλάμε για εισαγωγή τεράστιων ποσοτήτων σε κρέας και τυροκομικά προϊόντα. Εδώ λέτε ότι στηρίζετε την κτηνοτροφία, αλλά δεν πήρατε μέτρα για τον καταρροϊκό πυρετό, που δυστυχώς εξαπλώνεται σε όλη τη χώρα. Δεν πήρατε μέτρα και ψεκασμούς και έχουμε ιδιαίτερα προβλήματα σε περιοχές που έχουν πληγεί.

Μιλάτε για ανάπτυξη της κτηνοτροφίας, της αιγοπροβατοτροφίας, από τη στιγμή που η δική σας κυβέρνηση, αλλά και οι προηγούμενες, έχουν προβεί στο κλείσιμο σχεδόν όλων των κοινοτικών σφαγίων. Εχουν διαλυθεί οι κτηνιατρικές υπηρεσίες. Εχετε δώσει στους ιδιώτες τη "Δωδώνη", που φτιάχτηκε με τον ιδρώτα των κτηνοτρόφων της Ηπείρου, της Βορειοηπειρωτικής Ελλάδας».

Ο ΣΥΡΙΖΑ και το ελάχιστα εγγυημένο εισόδημα

Ο ΣΥΡΙΖΑ και το ελάχιστα εγγυημένο εισόδημα

Της Μαριάννας Τόλια

Ηταν απογοητευτικός ο τρόπος με τον οποίο ο ΣΥΡΙΖΑ αντιμετώπισε το πολύ σοβαρό θέμα του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος: απέφυγε να εκφράσει δική του θέση, περιορίστηκε στην κριτική της βερμπαλιστικής επένδυσης του μέτρου από τη συγκυβέρνηση. Ο κ. Στρατούλης διακήρυξε το αυτονόητο («το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα το μόνο που εγγυάται είναι η φτώχεια για όλους»), ο κ. Μιχελογιαννάκης έκανε λογοπαίγνια («Η τρόικα μαζί με την υποτελή κυβέρνηση της χώρας θεσμοθετούν το ελάχιστο εγγυημένο εξόντωμα») και το κύριο άρθρο της «Αυγής» έβαλε στον ίδιο κουβά το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα με τα επιδόματα των ενστόλων, με το σκεπτικό ότι στοχεύουν να προσελκύσουν ψήφους.

Υπάρχουν αρκετοί λόγοι για τους οποίους θα περιμέναμε κάτι διαφορετικό. Κατ' αρχήν επειδή το 2004, όταν η Ελλάδα ήταν η μόνη χώρα στην «Ε.Ε. των 15» χωρίς ανάλογο μηχανισμό, ο Συνασπισμός είχε φέρει στη Βουλή νομοσχέδιο για το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα που απορρίφθηκε από την πλειοψηφία. Το ελληνικό πολιτικό σύστημα δεν ήθελε μέτρα που εξασφάλιζαν ένα δίχτυ προστασίας για ευρείες κατηγορίες φτωχών και απόρων με κεντρικό και ομοιόμορφο τρόπο κι έπλητταν την ισχύ του πελατειακού κράτους. Το όργιο αναπηρικών συντάξεων-μαϊμού που ακολούθησε την περίοδο 2004-2009 ήταν προϊόν της προσωπικής συνδιαλλαγής ψηφοφόρου-βουλευτή: πολίτες σε ένδεια, με τη διαμεσολάβηση γνωστών με πολιτικές προσβάσεις, παραπέμπονταν στους «σωστούς» γιατρούς και εξασφάλιζαν παρανόμως ένα εισόδημα πουλώντας την ψήφο τους. Το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα είναι ένας αντιπελατειακός μηχανισμός κοινωνικής πρόνοιας και δεν επιτρέπεται ο ΣΥΡΙΖΑ να το παραβλέπει αυτό ίσα για να κάνει αντιπολίτευση.

Μετά, διότι υπάρχει το θέμα των θυμάτων της κρίσης. Εχουμε 1.300.000 ανέργους. Προφανώς δεν είναι όλοι τους φτωχοί, κάποια παλαιότερα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ (2010) όμως ανέφεραν ότι το 40% των ανέργων είναι φτωχοί και κάποια πιο πρόσφατα (2013) έδειξαν ότι η κρίση αυξάνει τη φτώχεια στην Ελλάδα με ταχείς ρυθμούς. Πλέον το 35% των κατοίκων της χώρας μας βρίσκεται κάτω από τα όρια της φτώχειας (πέρυσι ήταν στα 5.700 ευρώ για το άτομο και στα 12.000 για τετραμελή οικογένεια). Ο ΣΥΡΙΖΑ αποκαλεί αυτό που συμβαίνει σήμερα στην Ελλάδα ανθρωπιστική κρίση κι έχει επεξεργαστεί ένα καλά αρθρωμένο πρόγραμμα με στοιχεία κοινωνικού μισθού, κοινωνικής στέγης και προμηθευτικών αλυσίδων τροφίμων. Κάθε αριστερό πνεύμα θα αναγνωρίσει ότι είναι προτιμότερη η εφαρμογή του προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ –που ενέχει μια αντίληψη κοινωνικής παρέμβασης, εμπλέκει ήδη υπάρχοντες θεσμούς και η εφαρμογή του θα μπορούσε να εκπαιδεύσει την ελληνική κοινωνία σε πιο κοινωνιοκεντρικές λογικές– από το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα. Με δεδομένο όμως τον όλο και πιο συστημικό τρόπο με τον οποίο πολιτεύεται ο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και την ανάγκη να δώσει μεγάλες και δύσκολες μάχες (π.χ. με τη Γερμανία), δεν πιστεύω ότι μια μελλοντική κυβέρνηση με κορμό ή με συμμετοχή του ΣΥΡΙΖΑ θα επιλέξει να συγκρουστεί με τους δανειστές ή να κάνει παζάρια με όποια άλλα κόμματα τον στηρίξουν για τον ελάσσονα στόχο της απόσυρσης του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος –το οποίο, συν τοις άλλοις, θεωρείται ευρωπαϊκό πρότυπο, εφαρμόζεται σε 23 από τις 27 άλλες χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης και υποστηρίζεται από συμμάχους του όπως το ισπανικό Podemos– με σκοπό την εισαγωγή, αντ’ αυτού, του δικού του προγράμματος. Αλλά αν το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα έρθει για να μείνει, χρειάζεται βελτίωσή του.

Ο κυβερνητικός σχεδιασμός δεν εγγυάται ούτε καν τη φτώχεια, όπως είπε ο κ. Στρατούλης. Η μόνη μελέτη για το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα που διαθέτουμε –των Μάνου Ματσαγγάνη και Χρύσας Λεβέντη, με στοιχεία 2012– δείχνει πως αν η Ελλάδα υιοθετούσε το μοντέλο της Πορτογαλίας (200 ευρώ το άτομο, 340 το ζευγάρι, 440 για τριμελή οικογένεια και 540 ευρώ για τετραμελή, συν επιδότηση ενοικίου 125 ευρώ για 1 άτομο με 25 ευρώ αύξηση για κάθε επιπλέον άτομο για όσους πληρώνουν ενοίκιο ή στεγαστικό), θα μείωνε ελάχιστα τη φτώχεια (κατά 10% την ακραία φτώχεια και κατά 23% το χάσμα σχετικής φτώχειας). Τι θα αποδώσει λοιπόν ο πολύ πιο περιοριστικός κυβερνητικός σχεδιασμός (200 ευρώ το άτομο, 300 το ζευγάρι, 350 τριμελής οικογένεια, 400 τετραμελής, χωρίς επίδομα ενοικίου ή στεγαστικού και με αποκλεισμό όσων έχουν κατοικία με αξία άνω των 90.000+15.000 για κάθε επιπλέον μέλος της οικογένειας, υπολογιζόμενη με ψευδείς αντικειμενικές τιμές πολύ υψηλότερες των πραγματικών);

Υπάρχει σοβαρό θέμα με τον ρόλο του κράτους στην κίνηση των όλο και λιγότερο κυκλοφορούντων ευρώ στη χώρα. Δεν επιτρέπεται η ριζοσπαστική Αριστερά να υπερασπίζεται τους υψηλούς δημόσιους μισθούς των υπαλλήλων της Βουλής και των δικαστών με το όποιο επιχείρημα αλλά όχι –εμπράκτως– το ένα τρίτο του πληθυσμού που βρέθηκε στην ανεργία και αντί να λαμβάνει ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα επιβαρύνεται με ελάχιστους εγγυημένους φόρους. Οταν πέρασε ο ΕΝΦΙΑ, ο πρώτος φόρος ακινήτων που επιβλήθηκε και στους άνεργους με μία μόνο κατοικία, η αξιωματική αντιπολίτευση δεν φάνηκε να το παρατηρεί. Ούτε ασχολήθηκε με τη φορολόγηση των ανέργων με τεκμήρια – το έσωσαν, ευτυχώς, οι λογιστές με τις δικές τους κινητοποιήσεις. Περιμένουμε από τον ΣΥΡΙΖΑ κάτι καλύτερο στο θέμα του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος και της κοινωνικής προστασίας των ανέργων. Μια έμπρακτη αναγνώριση ότι η πτωχευμένη Ελλάδα πρέπει να μοιράσει τη φτώχεια της με πιο δίκαιο τρόπο.

Δύναμη και βία

Δύναμη και βία

Του Περικλή Κοροβέση

Αυτοί που αποφάσισαν να αντισταθούν στη χούντα των συνταγματαρχών ήταν ελάχιστοι. Κατά κανόνα ήταν ολιγομελείς παρέες από όλο τον δημοκρατικό χώρο, από την Αριστερά της Αριστεράς, μέχρι τη δημοκρατική Δεξιά και αργότερα προστέθηκε και μια μικρή ομάδα της βασιλικής Δεξιάς. Ανάμεσά τους και δημοκρατικοί στρατιωτικοί. Και αυτοί βέβαια είχαν τη σκληρότερη μοίρα. Εχουμε πολλούς βασανισθέντες από τον χώρο της Αριστεράς, αλλά έναν Μουστακλή δεν έχουμε. Ολες αυτές οι ομάδες ήταν πρωτοβουλίες ατόμων που ανήκαν σε διάφορους πολιτικούς χώρους. Αλλά όχι πρωτοβουλίες κομμάτων. Αυτά ήταν ανύπαρκτα. Και εντάσσω εκεί και την ΕΔΑ. Αν υπήρχε συγκροτημένο πολιτικό σύστημα, το πραξικόπημα θα ήταν αδύνατο.

Αυτές οι πρωτοβουλίες ατόμων ουδέποτε συντονίστηκαν. Θεωρητικά θα μπορούσε να είχε γίνει ένα δίκτυο ή κάποιο μέτωπο που να ένωνε όλες αυτές τις αυθόρμητες μονάδες. Και ο λόγος ήταν απλός. Η κάθε ομάδα αγνοούσε τι έκανε η άλλη ομάδα. Μαθαίναμε την ύπαρξή της μόνο σε περίπτωση σύλληψης και βασανιστηρίων. Και τώρα μου έρχεται κάτι παράτολμο στο μυαλό. Δεν είχαμε δυνάμεις ούτε εμπειρία για το πώς να αντιμετωπίσουμε τη χούντα. Απλά αυτή μας φοβήθηκε, χωρίς να μπορέσει να καταλάβει την αδυναμία μας. Αν μας άφηνε στην ησυχία μας, δεν θα μπορούσαμε να κάνουμε καμιά ουσιαστική ζημιά. Εκτός αν γινόμασταν μαζικοί. Αλλά αυτό δεν ήταν ορατό στον ορίζοντα. Ο κόσμος είχε δεχτεί τη χούντα σαν μια οποιαδήποτε κυβερνητική αλλαγή. Ο μαζικός αντιχουντισμός είναι προϊόν της μεταπολίτευσης.

Και το βασικό ερώτημα που μπήκε σχεδόν σε όλες τις οργανώσεις ήταν με ποιον τρόπο πολεμάμε τη χούντα. Και εκεί υπήρχαν διάφορες προσεγγίσεις. Η πιο «ρεαλιστική» ήταν ενέργειες δολιοφθοράς σε συμβολικούς στόχους, έτσι που να φανεί πως η χούντα είναι ασταθής και χρειάζεται μια πολιτική λύση. Η πιο «ουτοπική» ήταν η δημιουργία ενός μαζικού κινήματος με ισχυρές οργανώσεις. Και υπήρχε και μια «μαξιμαλιστική» πρόταση για τη δημιουργία ενός νέου ΕΑΜ. Βομβιστικές ενέργειες έγιναν εναντίον της χούντας αλλά η δύναμη πυρός ήταν λιγότερη από τα βαρελότα του Πάσχα. Και όλα αυτά, ερήμην των παραδοσιακών κομμάτων που ήταν ανύπαρκτα, άσχετα αν μέλη τους είχαν πάρει πρωτοβουλίες. Οι κομματικοί μηχανισμοί είχαν πέσει σε λήθαργο.

Συχνά αναφερόμαστε στη Νομική και το Πολυτεχνείο ως καταλύτες για την ανατροπή της χούντας. Δεν ανήκω σε αυτούς που υποτιμούν τη σημασία αυτών των γεγονότων. Αλλά αυτό που υποτιμάται είναι ο νεοφιλελληνισμός που διαμορφώθηκε στη διάρκεια της χούντας σε πολλές χώρες του κόσμου, με αιχμή του δόρατος τις χώρες που είχαν μεγάλες παροικίες Ελλήνων (Ευρώπη, ΗΠΑ, Καναδάς, Αυστραλία). Τα μεγαλύτερα ΜΜΕ, ακόμα και συντηρητικά, ήταν σαφώς εναντίον της χούντας. Και αυτό πίεζε τις κυβερνήσεις. Και απέδωσε καρπούς. Η καταδίκη της χούντας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο στο Στρασβούργο ήταν, κατά την άποψή μου, η αρχή του τέλους της. Και ήδη η πολιτική λύση «Καραμανλής» παιζόταν. Και υπήρχαν δύο σοβαροί λόγοι για να πετύχει αυτό το σχέδιο. Η CIA εμπιστευόταν τον Καραμανλή, οι χουντικοί θα την έβγαζαν «καθαρή» και θα γύριζαν στους στρατώνες τους. Πράγμα που έγινε και το ονομάσαμε μεταπολίτευση. Οσο και αν δικάστηκαν μερικοί «πρωταίτιοι», στην ουσία ήταν καμένα χαρτιά. Αχρηστοι και ξεζουμισμένοι. Το βαθύ χουντικό κράτος έμεινε ανέπαφο και σήμερα εκφράζεται από τη Χρυσή Αυγή (και όχι μόνο). Και αυτό δεν είναι κάτι καινούργιο. Το κράτος δεν μπορεί να ανατρέψει το κράτος. Απλώς αφομοιώνει τον παλιό κρατικό μηχανισμό και τον βάζει να λειτουργήσει για τη νέα πολιτική ηγεσία. Πρώτοι διδάξαντες οι μπολσεβίκοι, που αφομοίωσαν όλη την τσαρική γραφειοκρατία.

Ομως ας μην πάμε τόσο μακριά. Στα 17 χρόνια εξουσίας του ο Πινοσέτ στη Χιλή σκότωσε 3.000 άτομα και βασάνισε άλλους 35.000. Πέθανε ειρηνικά στα 91 του, περιστοιχισμένος από δικηγόρους που υποστήριζαν πως πάσχει από άνοια και δεν μπορεί να δικαστεί. Στην Καμπότζη οι Κόκκινοι Χμερ εκτέλεσαν περίπου 2 εκατομμύρια ανθρώπους. Ο σημερινός πρωθυπουργός της χώρας, Χουν Σεν, ήταν πρώην ηγέτης των Χμερ.

Αλλά ας γυρίσουμε στα δικά μας. Ο παλιός πολιτικός κόσμος, νικημένος και ξεφτιλισμένος από τη χούντα, έσπρωξε τη νεολαία να αναζητήσει άλλες μορφές έκφρασης. Τότε η επανάσταση της Κούβας δεν είχε ξεθωριάσει. Το Βιετνάμ ήταν στις δόξες του και ο Τσε με το όπλο στο χέρι. Αντάρτικα στη Λατινική Αμερική και Αφρική. Και ο γαλλικός Μάης ξαναμοίραζε τα χαρτιά της επαναστατικής τράπουλας. Ολοι οι κλασικοί κατέβαιναν από τα ράφια για να διδαχτούμε από εμπειρίες άλλων εποχών. Μια νέα αριστερή σκέψη γεννιόταν. Το πρόβλημα της άμεσης δημοκρατίας και της αυτοδιαχείρισης έμπαινε στην ημερήσια διάταξη, όπως βέβαια και το πρόβλημα της ένοπλης πάλης.

Σε αυτόν τον διάλογο, κυρίως στην Ευρώπη, οι ομάδες «της ένοπλης ή υποδειγματικής πράξης» διάλεξαν τον δικό τους τρόπο δράσης και απέδωσαν τη «Φράξια Κόκκινου Στρατού», τις «Ερυθρές Ταξιαρχίες» ή την «Αμεση Δράση». Οι υπόλοιποι ασχοληθήκαμε με την κοινωνία, από αυτόνομα στέκια μέχρι συνδικάτα. Λίγο ή πολύ η μοίρα της «ένοπλης πάλης» ήταν τραγική. Οχι μόνο δεν έφερε κανένα αποτέλεσμα, αλλά πολλοί από τους πρωταγωνιστές της είχαν τραγικό τέλος. Και εδώ είναι διαφωτιστικό το βιβλίο του Σουηδού δημοσιογράφου Μπιόρν Κουμ «Η Ιστορία της Τρομοκρατίας» (Εμπειρία Εκδοτική), που μελετάει ιστορικά όλα αυτά τα φαινόμενα, τα οποία φυσικά δεν είναι καινούργια. Και θέτει ένα απλό ερώτημα μελετώντας τις ιστορίες των «τρομοκρατών» ανά τους αιώνες: Πώς ξεχωρίζεις μια βίαιη επαναστατική πράξη από μια προβοκατόρικη πράξη;

Η Χάνα Αρεντ κάνει μια σαφή διάκριση μεταξύ βίας και δύναμης. Δεν είναι το ίδιο πράγμα. Μια κλειστή βίαιη ομάδα είναι εύκολο να εντοπιστεί και να φυτευτεί κάποιος πιο βίαιος αρχηγός. Το κράτος έχει το μονοπώλιο της βίας. Θα τη στρέψει εναντίον του μόνιμου εχθρού. Στις αδικημένες μάζες των αθώων. Δείτε τι γίνεται στη Γάζα. Τα συμπεράσματα δικά σας

Οι εκλογές του 1985

Οι εκλογές του 1985

Του Γιάννη Μαυρή *

Οι εκλογές του 1985 μπορεί κάλλιστα να θεωρηθούν ένα παράγωγο των εκλογών του 1981, αλλά και των κοινωνικών αποτελεσμάτων της διακυβέρνησης 1981-1985. Η κοινωνική πόλωση που κυοφορήθηκε κατά τη διάρκεια της πρώτης τετραετίας του ΠΑΣΟΚ θα αποτυπωθεί τώρα και εκλογικά. Το συγκεκριμένο εκλογικό αποτέλεσμα βιώθηκε έντονα από τις κυριαρχούμενες τάξεις ως μεγάλη νίκη, δημιουργώντας ανάμεσά τους μεγαλύτερο ενθουσιασμό και ευφορία από ό,τι το 1981.

Εγγράφηκε έτσι, αντικειμενικά, στην πολιτική σκηνή μια σημαντική δυναμική, την οποία όμως θα ακυρώσει με βίαιο τρόπο το ίδιο το ΠΑΣΟΚ. Εξι μόλις μήνες μετά (Οκτώβριος 1985), θα έρθει σε κατά μέτωπο ρήξη με τα κοινωνικά του ερείσματα, χάρις στα οποία διατηρήθηκε κοινοβουλευτικά στην εξουσία. Η στροφή που θα πραγματοποιήσει στην οικονομική του πολιτική θα αποβεί μοιραία. Κορυφαία εκδήλωση της θεμελιακής αντίφασης που το χαρακτήρισε ως κόμμα στη μεταπολιτευτική περίοδο, αντίφαση που θα οξύνει στο έπακρο η δεύτερη φάση της διακυβέρνησής του και θα αποβεί η αρχή της πτώσης του.

Είναι αρκετοί εκείνοι που δεν είχαν κατανοήσει καθόλου ή δεν ήθελαν να παραδεχθούν το στοιχείο της ταξικής πόλωσης που συμπυκνώθηκε στις εκλογές του 1985, πόλωση που εκφράστηκε κυρίως στην αντίθεση Ν.Δ./ΠΑΣΟΚ. Η δυναμική όμως εκείνου του αποτελέσματος αποδείχθηκε εκ των υστέρων ιδιαίτερα σημαντική. Αυτό που κρίθηκε, στο μέσον της δεκαετίας του ’80, ήταν η σύγκρουση δύο πολιτικών γραμμών για τη διαχείριση της κρατικής εξουσίας και της οικονομικής κρίσης, δύο ριζικά διαφορετικές εκδοχές της διακυβέρνησης.

Η πρώτη ήταν αυτή η οποία αποκρυσταλλώθηκε στην κυβερνητική πρακτική που υλοποίησε το ΠΑΣΟΚ στην περίοδο της πρώτης διακυβέρνησής του, 1981-1985, δηλαδή: επέκταση της αντιπροσώπευσης με νέους θεσμούς συμμετοχής, εκκαθάριση των υπολειμμάτων του κράτους των «εθνικοφρόνων», εκδημοκρατισμός των συνδικάτων, συγκρότηση Κράτους Πρόνοιας, περιορισμός της καταστολής, διατήρηση της απασχόλησης, ενισχυμένος ρόλος του δημόσιου τομέα. Στο πολιτικό πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ κατοχυρώνονταν άμεσα λαϊκά συμφέροντα, γεγονός που μετατράπηκε επί μια τετραετία σε βίωμα των μαζών.

Η δεύτερη ήταν αποκρυσταλλωμένη στην προγραμματική διακήρυξη της Ν.Δ. Η νέα πολιτική γραμμή που διαμορφώνει σταδιακά ο Κ. Μητσοτάκης, από τον Σεπτέμβριο του ’84, όταν θα εκλεγεί νέος πρόεδρος της Ν.Δ., δεν είναι παρά η διατύπωση του νεο-φιλελεύθερου οικονομικού και πολιτικού σχεδίου: απελευθέρωση των δυνάμεων της αγοράς, ενίσχυση της ιδιωτικής οικονομίας, λιγότερο και ταυτόχρονα αποτελεσματικότερο κράτος.

Βασικοί στόχοι της: το ξήλωμα του (ισχνού) Κράτους Πρόνοιας, ο περιορισμός δηλαδή των μη αναπαραγωγικών δαπανών του κράτους προς όφελος της άμεσης αξιοποίησης του κεφαλαίου, η «απελευθέρωση της αγοράς εργασίας», δηλαδή η άμεση περιστολή των μηχανισμών συλλογικής διαπραγμάτευσης της εργατικής δύναμης, το πάγωμα των μισθών, η νομιμοποίηση όλων των άγριων μορφών εκμετάλλευσης της μισθωτής εργασίας (π.χ. μερική απασχόληση, 4ωρη βάρδια κ.λπ.), η ιδιωτικοποίηση των δημόσιων επιχειρήσεων, το κατά μέτωπο χτύπημα των ενδυναμωμένων, μετά το 1981, μορφών οργάνωσης του εργατικού κινήματος (κατά το παράδειγμα της θατσερικής Βρετανίας). Τα στοιχεία εκείνου του προγράμματος, που ολοκληρώνεται σήμερα, στόχευαν στην άμεση συντριβή των ιστορικών, αλλά και των σχετικά πρόσφατων (μετά το 1981) κατακτήσεων των κυριαρχούμενων τάξεων.

Η νέα αυτή πολιτική γραμμή, υπερβαίνοντας τις ιδεολογικού τύπου προκαταλήψεις του καραμανλικού «ριζοσπαστικού φιλελευθερισμού» και ακολουθώντας την πετυχημένη συνταγή των κυρίαρχων τάξεων του δυτικού κόσμου, ερχόταν να αντιπαρατεθεί εφ’ όλης της ύλης στη σοσιαλδημοκρατική φιλολαϊκή διαχείριση του πολιτικού συστήματος που υλοποιούσε το ΠΑΣΟΚ.

Πίσω από το πολιτικό πρόγραμμα της Ν.Δ. εκφραζόταν τώρα μια συνολική πολιτική στρατηγική. Βέβαια, η γραμμή του νεοφιλελευθερισμού δεν θα προλάβει να ενσωματωθεί οργανικά στον λόγο και στην πρακτική της Ν.Δ. Η πρώτη συνολική εμφάνισή του νέου πολιτικού προγράμματος του κόμματος θα γίνει μόλις τον Μάρτιο του 1985, τρεις δηλαδή μήνες πριν από τις εκλογές. Το διάστημα αυτό θα αποδειχθεί ανεπαρκές και το τελικό αποτέλεσμα δεν θα αποτελέσει παρά υπονόμευση και ήττα του προγράμματος. Βασικός παράγοντας της αποτυχίας εντοπίζεται σε αυτόν καθαυτό τον χαρακτήρα της οργάνωσης της Ν.Δ., έτσι όπως διαμορφώθηκε επί Ευάγγ. Αβέρωφ. Το αποτέλεσμα ήταν η πολιτική γραμμή του νεοφιλελευθερισμού να μη γίνει κατανοητή και να μην περάσει στη βάση.

Εμφανίστηκε έτσι το παράδοξο, η εισαγωγή του νεοφιλελευθερισμού να γίνεται με παλαιοδεξιά πρακτική και να διαμεσολαβείται από πολιτικά στελέχη παρωχημένου αντικομμουνισμού. Ο Κ. Μητσοτάκης προσπαθεί σε όλο το διάστημα Σεπτεμβρίου 1984-Μαρτίου 1985 να ανατρέψει αυτήν την παγιωμένη εσωκομματική κατάσταση και να αναδιατάξει τον κομματικό μηχανισμό, χωρίς όμως θεαματικά αποτελέσματα. Με την υιοθέτηση από τη Ν.Δ. συνολικά του «νεοφιλελευθερισμού», σε διάκριση με την προηγούμενη φυσιογνωμία της, η αντιπαράθεση με το ΠΑΣΟΚ έπαιρνε πλέον μια διαφορετική μορφή, η αντίθεση απόκτησε μεγαλύτερη υλική βάση. Ούτε το Κυπριακό, ούτε τα εθνικά ζητήματα, ούτε όμως και η κίνηση της 9ης Μαρτίου (ρήξη του Ανδρέα Παπανδρέου με τον Κων/νο Καραμανλή) επρόκειτο να καθορίσουν την εκλογική αναμέτρηση του ‘85. Δεν ήταν πια μόνον η αντικομμουνιστική υστερία, που επικεντρωνόταν στο δίλημμα «Αλλαγή-Απαλλαγή». Ούτε απλώς η έκφραση μιας ιστορικής πολιτικής αντιπαράθεσης, με βάση τα γεγονότα του ‘65 και τη σύγκρουση των προσώπων.

Πίσω από αυτές τις δύο πολιτικές γραμμές στοιχήθηκαν διαφορετικές κοινωνικές δυνάμεις και συγκρούστηκαν δύο διαφορετικοί εκλογικοί-κοινωνικοί συνασπισμοί («Αλλαγή»-«Δεξιά»). Ποτέ άλλοτε στη μεταπολίτευση, η εκλογική βάση της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ δεν συγκροτήθηκε στη βάση τόσο έντονων και ταξικών διαφοροποιήσεων. Αυτό βέβαια δεν σήμαινε ότι εκμηδενίστηκαν τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά (ιδεολογικά, εθνικά, τοπικά κ.λπ.) που αποτυπώνονται πάντοτε στις εκλογές. Σήμαινε απλώς ότι η εμβάθυνση των ταξικών στοιχείων της ψήφου που συντελέστηκε, διαδοχικά, στις εκλογές Β1981, Ε1984, Β1985, υπήρξε πρωτόγνωρη και συνιστούσε το σημαντικότερο εκλογικό αποτέλεσμα. Είχε δε ως συνέπεια να φορτιστεί και το ίδιο το πολιτικό αποτέλεσμα, η διατήρηση του ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση, με ένα ταξικό περιεχόμενο. Η δεύτερη νίκη της «Αλλαγής» σήμαινε για τους μισθωτούς εργαζόμενους που υπερψήφισαν μαζικά το ΠΑΣΟΚ, απόκρουση της νεοφιλελεύθερης επίθεσης. Το ΠΑΣΟΚ διατηρήθηκε στην εξουσία, μόνο χάρις στην εκπληκτική κοινοβουλευτική κινητοποίηση των λαϊκών μαζών. Αντίστροφα με ό,τι συμβαίνει σήμερα, μεταξύ 1981 και 1985, η συμμετοχή θα σημειώσει αλματώδη αύξηση, κατά σχεδόν 700.000 ψηφοφόρους (αύξηση 11,6%). Το εκλογικό σώμα θα προσεγγίσει τα 6.422.000, από 5.753.000 στις εκλογές-τομή του 1981.

Η ταξική πόλωση έγινε εξαρχής αντιληπτή από τους διορατικούς νεοφιλελεύθερους πολιτικούς της Ν.Δ.: «Το εκλογικό αποτέλεσμα αλλά και ολόκληρη η προεκλογική εκστρατεία έφερε στην επιφάνεια μια σκληρή και απροσδόκητη κοινωνική πόλωση. Οι λαϊκές τάξεις, παρασυρμένες από μια αχαλίνωτη εκστρατεία συκοφαντίας και ταξικού μίσους, στράφηκαν εναντίον μας χρεώνοντάς μας την αποκλειστική εκπροσώπηση της πλουτοκρατίας και του εργοδοτικού κέρδους» (Ανδρέας Ανδριανόπουλος, «Το Βήμα» 8/6/1985). Ενας έγκυρος Βρετανός μελετητής της ελληνικής πολιτικής, o Richard Clogg (1987), θεώρησε, όχι άδικα, ότι το πολωτικό κλίμα των εκλογών του 1985 υπήρξε το οξύτερο που εμφανίστηκε μετά τις εκλογές του 1946.

Η πρώιμη πολιτική ήττα του ελληνικού νεοφιλελευθερισμού που πιστοποίησαν οι εκλογές του 1985, και μάλιστα υπό τις συνθήκες πόλωσης που συντελέσθηκε, συνιστούσε γεγονός με σημαντικές προεκτάσεις τόσο στην αμέσως επόμενη περίοδο, όσο όμως και –το κυριότερο- μακροπρόθεσμα. Το ηγεμονικό σχέδιο των κυρίαρχων τάξεων, από τη δεκαετία του ’80, διεθνώς και στην Ελλάδα, θα δεχθεί -σε κατά μέτωπο πολιτική αντιπαράθεση- μια πρώτου μεγέθους πολιτική ήττα, ενόσω μάλιστα βρισκόταν εν τη γενέσει του. Για να κερδίσει το ΠΑΣΟΚ εκείνες τις εκλογές αναγκάστηκε να συσπειρώσει τις λαϊκές τάξεις απέναντι στο νεοφιλελεύθερο πρόταγμα της Ν.Δ. Ο νεοφιλελεύθερος κίνδυνος συνειδητοποιήθηκε από αυτές και αναχαιτίσθηκε εκλογικά.

Λειτούργησε έτσι το ΠΑΣΟΚ –ανεξάρτητα από τη βούληση των δρώντων φορέων του- ως «πολιτικός-ιδεολογικός οργανωτής» των λαϊκών μαζών, απέναντι στην αντεπίθεση των κυρίαρχων τάξεων, χρησιμοποιώντας μάλιστα σε αυτή την κατεύθυνση και τους ιδεολογικούς μηχανισμούς του κράτους (Τύπος, τηλεόραση κ.λπ.)! Με αυτό τον τρόπο, όμως, αφενός δυσχέρανε σημαντικά τη μετέπειτα πολιτική του μετάλλαξη και αφετέρου ναρκοθέτησε και την ανάληψη της διακυβέρνησης αργότερα από τη Ν.Δ.

Η πρώτη απόπειρα επιβολής του νεοφιλελεύθερου σχεδίου στην Ελλάδα απέτυχε. Οι εκλογές του ’85 υπονόμευσαν εξαρχής το εγχείρημα. Επιπλέον, οι ιστορικές πολιτικές και ιδεολογικές προϋποθέσεις που αυτές ενέγραψαν ως υποθήκη, καθυστέρησαν τις επόμενες δύο δεκαετίες και μέχρι την πρόσφατη οικονομική κρίση, την επικράτησή του στην Ελλάδα.

* Πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Public Issue

Η παλιά και η νέα μεταπολίτευση

Η παλιά και η νέα μεταπολίτευση

Του Χριστόφορου Βερναρδάκη*

Η είσοδος της χώρας στη μνημονιακή εποχή τον Μάιο του 2010 οριοθέτησε και το τέλος της Γ’ Ελληνικής Δημοκρατίας, γνωστής περισσότερο ως «μεταπολίτευσης του ’74». Η σημερινή είναι μια μεταβατική, αργόσυρτη περίοδος, εντός της οποίας επωάζονται οι συνθήκες και οι όροι της νέας μεταπολίτευσης. Η διαφορά από τη μεταπολίτευση του ’74 είναι προφανής. Εκείνη η μεταπολίτευση έγινε ακαριαία, σε μια-δυο μέρες (και νύχτες). Επίσης, εκείνη η μεταπολίτευση είχε ώριμα και αυτονόητα τα «πολιτικά και κοινωνικά συμβόλαια» πάνω στα οποία θα θεμελιωνόταν: εθνική συμφιλίωση, εκδημοκρατισμός του πολιτικού συστήματος, κοινοβουλευτισμός, ισονομία, σταθερή κομματική δημοκρατία, ισορροπία κράτους και αγοράς.

Η σημερινή μεταπολίτευση αργεί. Η ληξιαρχική πράξη γέννησής της δεν είναι ακόμα έτοιμη. Και ο λόγος είναι ότι δεν υπάρχουν πλέον έτοιμα «εθνικά συμβόλαια», αλλά ταξικά συμφέροντα που βρίσκονται σε αδυσώπητη μεταξύ τους σύγκρουση. Από τις παραλίες έως τα Πανεπιστήμια και από την υπεράσπιση (ή την καταπολέμηση) της έννοιας του δημοσίου συμφέροντος έως τη λειτουργία της Βουλής και ευρύτερα της Δημοκρατίας, η πάλη ανάμεσα στις χειμαζόμενες λαϊκές τάξεις και κυρίως τη μισθωτή εργασία, από τη μια, και τα συμφέροντα του πιο κυνικού και ακραίου κεφαλαίου, από την άλλη, είναι τεράστια, συνεχής και αβέβαιης έκβασης. Και ναι μεν το κεφάλαιο επελαύνει νομοθετικά, αλλά ο βαθμός πολιτικής νομιμοποίησης της εξουσίας του είναι πολύ χαμηλός και ο κίνδυνος μιας, έστω και από τα πάνω, πολιτικής ανατροπής είναι μεγάλος. Στο μέσον αυτής της σύγκρουσης βρίσκονται εκτεταμένα τμήματα των μικροαστικών τάξεων της μικρής ιδιοκτησίας, που βλέπουν να καταρρέουν εκτός από το βιοτικό τους επίπεδο και οι ιδεολογίες της κοινωνικής και οικονομικής ανόδου που τις κρατούσαν συμπαγείς, αλλά και ένα μεγάλο μέρος των μεσοαστικών τάξεων που έχουν συνδέσει την τύχη τους με τα εργοδοτικά συμφέροντα αλλά βλέπουν να χρησιμοποιούνται με άγριο τρόπο σε αυτήν τη βίαιη ανακατανομή πλούτου και δύναμης που συμβαίνει στη χώρα. Οπως πάντα σε αυτές τις πρωτότυπες ιστορικές περιπτώσεις, νικητής αυτής της πάλης θα εξέλθει αυτός που στην αφήγηση της νέας εποχής (της νέας μεταπολίτευσης) θα καταφέρει να εντάξει πειστικά και τους «ενδιάμεσους» που διστάζουν ή δεν μπορούν ή δεν ξέρουν σήμερα να λάβουν θέση.

Εάν η νέα μεταπολίτευση γείρει υπέρ των κυρίαρχων οικονομικο-πολιτικών δυνάμεων, θα συμβολοποιηθεί με ένα νέο Σύνταγμα όπου θα δεσπόσουν τα εξής δεδομένα: α) κατάργηση της έννοιας του «δημόσιου αγαθού» και του «δημόσιου χώρου», β) θεσμοποίηση της πλήρους υποταγής της πολιτικής διαδικασίας στις οικονομικές (κεφαλαιοκρατικές) προτεραιότητες της αγοράς, γ) ακύρωση κάθε δυνατότητας του κράτους και της διοίκησης στην άσκηση ρυθμίσεων «συλλογικού οφέλους». Το νέο Σύνταγμα θα μετατρέψει σε καθεστώς τον νεοφιλελευθερισμό.

Εάν, αντίθετα, η νέα μεταπολίτευση γείρει υπέρ των λαϊκών τάξεων θα πρέπει να συμβολοποιηθεί με ένα νέο Σύνταγμα, που θα είναι αποτέλεσμα μιας γενικευμένης «από τα κάτω» κοινωνικής διαβούλευσης. Αυτό το Σύνταγμα θα πρέπει να εκφράσει με ενάργεια την επαναθεμελίωση του πολιτικού και νομικού συστήματος στην έννοια της λαϊκής κυριαρχίας. Και υπ’ αυτόν τον «περιορισμό» θα (πρέπει να) κάνει τα ακριβώς αντίθετα από αυτά που επιδιώκει το κυρίαρχο συγκρότημα εξουσίας σήμερα. Δηλαδή, α) θα επαναφέρει την έννοια του «δημόσιου αγαθού» και του «δημοσίου συμφέροντος» ως βασικού οδηγού στη συγκρότηση των κρατικών πολιτικών, β) θα ξαναδώσει στην πολιτική την απόλυτη προτεραιότητα στη λήψη των αποφάσεων και στους πολιτικούς – κοινωνικούς αντιπροσωπευτικούς θεσμούς το δικαίωμα του κοινωνικού ελέγχου των αποφάσεων αυτών και, γ) θα επιτρέψει σε μια νέα, οργανωμένη, μορφωμένη και ανεξάρτητη διοίκηση να ασκήσει τον ρόλο του θεματοφύλακα του «συλλογικού οφέλους».

Η μεταπολίτευση του ’74 στην Ελλάδα ήταν μέρος ενός ιστορικού κύκλου που αφορούσε το τέλος των δικτατοριών στη Νότια Ευρώπη. Η μεταπολίτευση που προετοιμάζεται σήμερα φέρνει με μια «ιστορική παραξενιά» και πάλι τις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου σε μια παράλληλη διεργασία. Ελλάδα, Ισπανία και Ιταλία, αλλά και Πορτογαλία και Γαλλία έχουν την πιθανότητα να δουν να εναρμονίζεται η ιστορική τους φάση σε μια γενικευμένη αμφισβήτηση του νεοφιλελεύθερου καπιταλιστικού υποδείγματος. Πολλοί στην Ευρώπη ισχυρίζονται –και πιθανότατα έχουν δίκιο– ότι όλο το πρόβλημα σήμερα είναι πού τελικά θα «σπάσει» πρώτα ο κρίκος της αλυσίδας. Στην Ελλάδα ή στην Ισπανία ή μήπως στην Ιταλία; Και ποιος θα είναι ο «δεύτερος κρίκος»;

Αλλά ας μην προτρέχουμε. Οι εξελίξεις είναι μπροστά μας και είναι ρευστές. Το σίγουρο είναι ότι αν η μεταπολίτευση του ’74 έγινε υπό την ηγεμονία των κυρίαρχων τάξεων σε έναν συμβιβασμό με τους «από κάτω», η νέα μεταπολίτευση θα επικυρώσει περισσότερο σχέσεις κυριαρχίας και καθυπόταξης και όχι σχέσεις ηγεμονίας και «ισορροπίας».

* Επίκουρος Καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης ΑΠΘ

Πολιτική και κοινωνική ηγεμονία

Πολιτική και κοινωνική ηγεμονία

Του Μενέλαου Γκίβαλου*

Όταν μια κυβερνητική εξουσία δεν μπορεί να διαχειριστεί με πολιτικές-θεσμικές διαδικασίες και λειτουργίες κρίσιμα προβλήματα, αλλά καταφεύγει συστηματικά σε αυταρχικές και αντιδημοκρατικές μεθοδεύσεις, ευτελίζοντας το Κοινοβούλιο και παραβιάζοντας τις συνταγματικές πρόνοιες, τότε υποδηλώνει η ίδια ότι διανύει το «πράσινο μίλι» προς την οριστική της καταδίκη και πτώση.

Ανεξάρτητα από τις άθλιες μεθοδεύσεις τις οποίες μετήλθε η μνημονιακή συγκυβέρνηση στο θέμα του δημοψηφίσματος για τη ΔΕΗ, η ευρύτερη κοινωνικοπολιτική σύγκλιση που εκφράστηκε και συμβολοποιήθηκε με τον αριθμό των «120», αποκαλύπτει ότι το μνημονιακό στρατόπεδο δεν διαθέτει πλέον «εφεδρείες» για την επιβίωση και την αναπαραγωγή του.

Το κοινωνικό και πολιτικό περιεχόμενο των εκλογών της 25ης Μαΐου διαμορφώνει ήδη στην πράξη τα νέα ιστορικά δεδομένα. Η αντίστροφη μέτρηση ξεκίνησε. Το ανώτατο όριο επιβίωσης της συγκυβέρνησης επικαθορίζεται από τις προεδρικές εκλογές.

Ο νεοφιλελευθερισμός ως συνολική κοσμοαντίληψη δεν αποτελεί μια γραμμική εξέλιξη, έναν τελεολογικά καθορισμένο μετασχηματισμό του αστικού-φιλελεύθερου καπιταλιστικού προτύπου. Αντίθετα, εξελίσσεται και διαμορφώνεται ως ένα αντι-παράδειγμα, του οποίου ο «σκληρός πυρήνας» των οικονομικών επιλογών και των κοινωνικών αντιλήψεών του έρχεται σε ευθεία ρήξη με το παραδοσιακό πρότυπο, με αποτέλεσμα την αποδιάρθρωση ή και διάλυση των κοινωνικών, παραγωγικών και πολιτισμικών θεμελίων του αστικού-φιλελεύθερου παραδείγματος.

Η μεσαία τάξη διαλύεται. Τα ελεύθερα επαγγέλματα, η μικρομεσαία παραγωγική δραστηριότητα τίθενται υπό διωγμόν. Η ατομική ιδιοκτησία καταλύεται στην πράξη, η ασφάλεια της περιουσίας τίθεται υπό αμφισβήτηση. Τα κοινωνικά δικαιώματα και οι εργασιακοί και κοινωνικοί θεσμοί οδηγούνται στον πλήρη αφανισμό.

Το ίδιο το κράτος (οι θεσμοί και οι μηχανισμοί του) αποδυναμώνεται και τίθεται υπό πλήρη απαγόρευση ο ρυθμιστικός του ρόλος στις οικονομικές εξελίξεις. Επανερχόμαστε άτυπα αλλά ουσιαστικά στη μορφή του κράτους-νυχτοφύλακα του 19ου αιώνα, όπου η μόνη αποστολή του ήταν η συλλογή των φόρων και η καταστολή.

Το κρίσιμο, το ιστορικού χαρακτήρα ερώτημα που προβάλλει στις ημέρες μας, είναι με ποιο τρόπο θα μπορέσει μια κοινωνία που οδηγείται σε διάλυση να ανασυγκροτηθεί και να εκφραστεί πολιτικά. Ποιος είναι σήμερα ο ιστορικός ρόλος του ΣΥΡΙΖΑ, που αναδείχτηκε δυναμικά μέσα από το πεδίο της κρίσης;

Το πρόβλημα των πολιτικών και κοινωνικών συμμαχιών αποκτά μείζονα σημασία, αλλά αντιμετωπίζεται συχνά με λανθασμένο τρόπο.

Η φορμαλιστική κομματική-κοινοβουλευτική οπτική αντιμετωπίζει μια επόμενη κυβέρνηση υπό τον ΣΥΡΙΖΑ με βάση το άθροισμα κομμάτων και βουλευτικών ψήφων. Τη σύγχυση μάλιστα επιτείνουν αντιλήψεις στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ, που προτείνουν συμμαχική κυβέρνηση της Αριστεράς με το ΚΚΕ…

Ομως θεμελιώδη όρο επιβίωσης και αναπαραγωγής του ΚΚΕ αποτελεί -σύμφωνα με τις επιλογές της ηγεσίας του- η «κλειστή» πολιτικοϊδεολογική του ταυτότητα, η αυτοαπομόνωσή του από ευρύτερες πολιτικές ή κοινωνικές συγκλίσεις. Γι’ αυτό και αναπτύσσει έναν «στρατηγισμό», μια αφηρημένη αντικαπιταλιστική θεώρηση ιστορικού χαρακτήρα, που αποκλείει de jure και de facto κάθε είδους συνεργασίες ή συγκλίσεις.

Γι’ αυτό και η αντιπαράθεση του ΚΚΕ προς τον ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει τακτικό χαρακτήρα, δεν εξαντλείται στο πεδίο τής συνήθους -ακόμα και στον χώρο της Αριστεράς- κομματικής αντιπαράθεσης. Αντίθετα, αποκτά στρατηγικό χαρακτήρα και αποτελεί, σύμφωνα με την ηγεσία του ΚΚΕ, όρο της επιβίωσής του.

Σήμερα βιώνουμε μια ιδιαίτερη ιστορική πραγματικότητα. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έρχεται να «μετατοπίσει» μια θεσμικά συγκροτημένη κοινωνικοοικονομική δομή σε μια αριστερή-σοσιαλιστική στρατηγική. Πριν απ’ όλα θα πρέπει να ανασυνθέσει, σε θεσμικό, πολιτικό-προγραμματικό και ιδεολογικό επίπεδο μια ημιδιαλυμένη κοινωνική δομή, κοινωνικά στρώματα και τάξεις που έχουν απολέσει την οικονομική-παραγωγική τους βάση, την πολιτικοϊδεολογική τους ταυτότητα, την παραδοσιακή κομματική τους εκπροσώπηση.

Η στρατηγική του ΣΥΡΙΖΑ, συνεπώς, δεν μπορεί να θεμελιωθεί στην επιδίωξη μιας ιδεολογικής ηγεμονίας, αλλά κυρίως στη διαμόρφωση των όρων για μια πολιτικοκοινωνική ηγεμονία που θα στηρίζεται σε μια ευρεία κοινωνική συμμαχία.

Πολλοί προβάλλουν -δικαιολογημένα ίσως- ενστάσεις. Φοβούνται την ενσωμάτωση του ΣΥΡΙΖΑ στο σύστημα, την ενδεχόμενη «ΠΑΣΟΚοποίησή του», την απώλεια του ριζοσπαστικού του χαρακτήρα.

Ολα αυτά τα ενδεχόμενα μπορούν να αποτραπούν μόνο αν υπάρξουν οι πολιτικές και προγραμματικές προϋποθέσεις και στόχοι που μπορούν να διαμορφώσουν μια συνεκτική κοινωνική συμμαχία, ικανή να στηρίζει μια προοδευτική κυβέρνηση στις κρίσιμες μάχες της. Η ρήξη με το σύστημα της διαπλοκής, ο έλεγχος του τραπεζικού συστήματος, το συγκεκριμένο σχέδιο παραγωγικής ανάπτυξης αποτελούν ριζοσπαστικές τομές και ταυτόχρονα συλλογικούς στόχους της κοινωνικής πλειοψηφίας.

Στην ιστορική συγκυρία που βιώνουμε, οι όποιες συνεργασίες κορυφής θα διαμορφωθούν ως αποτέλεσμα της συγκρότησης αυτής της κοινωνικοπολιτικής συμμαχίας. Αλλως, κάθε «αριστερή» διακυβέρνηση θα είναι έωλη και ευάλωτη στις επιθέσεις των συστημικών μηχανισμών.

* Αναπληρωτής καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Αθηνών

ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΧΩΡΙΣ ΤΕΛΟΣ ΣΤΗ ΛΩΡΙΔΑ ΤΗΣ ΓΑΖΑΣ

ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΧΩΡΙΣ ΤΕΛΟΣ ΣΤΗ ΛΩΡΙΔΑ ΤΗΣ ΓΑΖΑΣ

Του ΠΕΤΡΟΥ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ

Το βίντεο του δημοφιλέστερου τηλεοπτικού σταθμού της Γαλλίας, του TF1, έκανε τον γύρο του κόσμου με ταχύτητα αστραπής. Σκάφος του ισραηλινού πολεμικού ναυτικού εκτοξεύει βλήμα, καταστρέφοντας κάτι που μοιάζει μεκοντέινερ, στην παραλία της Γάζας. Τέσσερα παιδιά πουέπαιζαν μπάλα στην άμμο τρέχουν να απομακρυνθούν, μέχρι που ένα δεύτερο βλήμα τα σκοτώνει επιτόπου.

 Το αποτρόπαιο περιστατικό της περασμένης Τετάρτης είχεμεγάλο πολιτικό κόστος για το Ισραήλ, όπως έδειξαν οι τοποθετήσεις ορισμένων από τους πιο σταθερούς φίλους του. Ο Μπιλ Κλίντον προειδοποίησε το Τελ Αβίβ ότι κινδυνεύει να βρεθεί όσο ποτέ άλλοτε απομονωμένο, ενώ ο αναπληρωτής πρωθυπουργός της Βρετανίας Νικ Κλεγκ έκανε λόγο για «συλλογική τιμωρία» των Παλαιστινίων.

Παρ’ όλα αυτά, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου αποφάσισε να διαβεί τον Ρουβίκωνα, διατάσσοντας την από καιρό αναμενόμενη εισβολή χερσαίων δυνάμεων, η οποία άρχισε τη νύχτα της Πέμπτης προς Παρασκευή. Απόφαση, η οποία αναμένεται να προκαλέσει ακόμη μεγαλύτερες απώλειες στις γραμμές των Παλαιστινίων: την ώρα που έκλεινε η στήλη, οι νεκροί της παλαιστινιακής πλευράς προσέγγιζαν τους 300, εκ των οποίων περίπου οι μισοί ήταν γυναικόπαιδα, σύμφωνα με την αποστολή του ΟΗΕ στη Γάζα. Παράλληλα, ο ισραηλινός στρατός άρχιζε να μετράει τα πρώτα θύματά του, κάτι που, αν συνεχιστεί, απειλεί να διαβρώσει την υποστήριξη της πλειονότητας των Ισραηλινών στην πολεμική εκστρατεία.

Εύλογα διερωτάται κανείς για ποιο λόγο αισθάνθηκε την ανάγκη ο Ισραηλινός πρωθυπουργός να αναλάβει το όχι ευκαταφρόνητο ρίσκο. Πολύ περισσότερο που, όπως δήλωσε ο εκπρόσωπος Τύπου των ισραηλινών ενόπλων δυνάμεων, η κυβέρνησή του δεν επιδιώκει να ανατρέψει τη διοίκηση της ισλαμικής Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας, αλλά μόνο να επιφέρει ένα πλήγμα στις υποδομές της.

Οι επίσημες τοποθετήσεις των Ισραηλινών επιτρέπουν να εικάσει κανείς ότι οι βασικοί στόχοι τους είναι δύο: πρώτον, μια επίδειξη ισχύος ώστε να πετύχουν μια νίκη γοήτρου πριν από την αναπόφευκτη εκεχειρία και, δεύτερον, η ανατίναξη της κυβέρνησης εθνικής ενότητας που είχαν σχηματίσει οι Παλαιστίνιοι, με στήριξη τόσο της Παλαιστινιακής Αρχής του προέδρου Μαχμούντ Αμπάς όσο και της Χαμάς. Το μέγα ερώτημα που παραμένει αναπάντητο είναι προς τι μια καινούργια πολεμική σύγκρουση στην ταλαίπωρη αυτή περιοχή -η τρίτη μέσα σε έξι χρόνια- η οποία, τελικά, θα επαναφέρει το status quo ante, δηλαδή μια εντελώς μη βιώσιμη και πάντα εκρηκτική τάξη πραγμάτων; Κάτι ανάλογο, δηλαδή, με αυτό που συνέβη με τις προηγούμενες εκεχειρίες του 2009 και του 2012.

Στην τελευταία περίπτωση, υπήρχε ένας αμοιβαία αποδεκτός μεσολαβητής: η Αίγυπτος. Μια χώρα που είχε υπογράψει συνθήκη ειρήνης με το Ισραήλ, έχοντας αποκαταστήσει ταυτόχρονα σχέσεις εμπιστοσύνης με τη Χαμάς, χάρη στον νέο ισλαμιστή πρόεδρό της Μοχάμεντ Μόρσι.

Αντίθετα, αυτή τη φορά η νέα Αίγυπτος του στρατάρχη Σίσι, που έχει βάλει τον Μόρσι και τους ισλαμιστές στη φυλακή, πρότεινε στους Παλαιστίνιους μια εκεχειρία που δεν απείχε πολύ από την άνευ όρων παράδοση. Όπως έγραψε την Πέμπτη ο βρετανικός Guardian, η Χαμάς δικαίως ζητούσε να απελευθερωθούν οι Παλαιστίνιοι μαχητές που είχε ανταλλάξει το Ισραήλ με τον συλληφθέντα δεκανέα του, Γκιλάντ Σαλίτ, για να τους συλλάβει εκ νέου τις τελευταίες ημέρες, παραβιάζοντας τις δεσμεύσεις του, και να αντιμετωπισθεί η ζοφερή ανθρωπιστική κρίση στη Γάζα με την άρση ή τουλάχιστον τη χαλάρωση του εμπάργκο. Ωστόσο, η Αίγυπτος όχι μόνο δεν εξασφάλισε τίποτα εξ αυτών από τους Ισραηλινούς, αλλά και δεν δεσμεύτηκε καν στους Παλαιστίνιους να ανοίξει η ίδια το πέρασμα της Ράφα.

Τούτων δοθέντων, ο μόνος παράγοντας που θα μπορούσε να αποτρέψει τα χειρότερα είναι η αποφασιστική παρέμβαση των μεγάλων δυνάμεων και κυρίως της Ουάσιγκτον – η οποία, ωστόσο, αρκείται επί του παρόντος να επαναλαμβάνει ότι «το Ισραήλ έχει δικαίωμα να υπερασπιστεί τον εαυτό του»...

ΠΟΛΕΜΟΣ ΗΠΑ – ΡΩΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΟΥΚΡΑΝΙΑ

ΠΟΛΕΜΟΣ ΗΠΑ – ΡΩΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΟΥΚΡΑΝΙΑ

Του Γ.ΔΕΛΑΣΤΙΚ

Ας αρχίσουμε με δύο θεμελιώδη γεγονότα που προηγούνται οποιασδήποτε ανάλυσης. Πρώτον, ο πρωθυπουργός της ΟυκρανίαςΑρσένι Γιατσενιούκ είναι πράκτορας των ΗΠΑ, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τα αμερικανικά συμφέροντα. Δεύτερον, οι ρώσοι αυτονομιστές της Ουκρανίας διαπλέκονται στενότατα με τις ρωσικές ένοπλες δυνάμεις. Υπάρχουν ως μάχιμη δύναμη μόνο και μόνο επειδή ενισχύονται ποικιλοτρόπως από τον ρωσικό στρατό. Στη φάση που βρισκόμαστε, θα ήταν εντελώς παράλογο να υποθέσουμε ότι ο Γιατσενιούκ κάνει μια πολύ σοβαρή κίνηση εν αγνοία των Αμερικανών ή χωρίς να τους ρωτήσει και να πάρει την έγκρισή τους. Ομοίως, οι Ρώσοι της Ουκρανίας δεν έχουν κανένα λόγο να κάνουν κάτι πολύ σοβαρό χωρίς τη σύμφωνη γνώμη των Ρώσων της Ρωσίας.

Ερχόμαστε τώρα στην κατάρριψη του μαλαισιανού επιβατικού αεροπλάνου από πύραυλο, με 300 επιβάτες νεκρούς, από τους οποίους οι 200 και πλέον Ευρωπαίοι, με πρώτα θύματα 189 Ολλανδούς. Οι ειδικοί λένε ότι στο ύψος που πετούσε το μαλαισιανό Μπόινγκ 777 δεν μπορούσε κατά κανένα τρόπο να βληθεί από φορητούς πυραύλους που κουβαλούν μεμονωμένα άτομα. Θεωρείται βέβαιο ότι βλήθηκε από πύραυλο ΒUK-M1 ρωσικής κατασκευής. Λογικό, αφού τόσο οι Ρώσοι όσο και οι Ουκρανοί τέτοιους ρωσικούς πυραύλους χρησιμοποιούν – αναφερόμαστε στις ένοπλες δυνάμεις των δύο κρατών κι όχι σε ατάκτους. Μέχρι τώρα έχουμε μάθει ότι ο πύραυλος εκτοξεύθηκε από περιοχή όπου βρίσκονται εξεγερμένοι Ρώσοι της Ουκρανίας. Μπορεί να τον εκτόξευσε κάποιος «τρελαμένος» Ρώσος αυτονομιστής της Ουκρανίας; Όχι, απαντούν οι ειδικοί. Τέτοιοι πύραυλοι που να μπορούν να πετύχουν αεροπλάνο στα 10.000 μέτρα ύψος εκτοξεύονται μόνο από συστήματα αεράμυνας τακτικών στρατευμάτων, μας λένε. Στην περιοχή της υποτιθέμενης εκτόξευσης του πυραύλου υπάρχουν τακτικές ουκρανικές δυνάμεις που να έχουν τη δυνατότητα να βάλουν εναντίον αεροπορικών στόχων; Ναι, απαντά με ανακοίνωση του το ρωσικό υπουργείο Άμυνας:

«Στην περιοχή βορειοδυτικά του Ντονέτσκ έχουν αναπτυχθεί τμήματα του 156^ου πυραυλικού αντιαεροπορικού Συντάγματος των Ενόπλων Δυνάμεων της Ουκρανίας, με 27 συστοιχίες πυραύλων Buk-M1. Αυτές οι συστοιχίες εξαιτίας των τακτικών και τεχνικών χαρακτηριστικών τους είναι ικανές να εντοπίζουν αεροπορικούς στόχους σε αποστάσεις μέχρι 160 χλμ. και να τους χτυπούν σε οποιοδήποτε ύψος κι αν βρίσκονται σε μια ακτίνα άνω των 30 χλμ.Επιπροσθέτως, στον ουρανό πάνω από την περιοχή του Ντονέτσκ είναι διαρκώς παρόντα αεροσκάφη της Ουκρανικής Πολεμικής Αεροπορίας εξοπλισμένα με πυραύλους διαφόρων τύπων.Αυτό είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός» αναφέρει κατηγορηματικά στην ανακοίνωση του το Ρωσικό υπουργείο Άμυνας. Προσθέτει στη συνέχεια: «Στις 17 Ιουλίου (σ.σ. εννοεί την Πέμπτη, ημέρα που καταρρίφθηκε το μαλαισιανό επιβατηγό αεροπλάνο) τα συστήματα αεράμυνας των Ενόπλων Δυνάμεων της Ρωσικής Ομοσπονδίας δεν βρίσκονταν σε λειτουργία στην περιοχή. Τα αεροσκάφη της Πολεμικής Αεροπορίας της Ρωσίας δεν πραγματοποίησαν οποιαδήποτε πτήση αποστολών στις 17 Ιουλίου στις περιοχές που συνορεύουν με την ουκρανική περιοχή του Ντονέτσκ δεν υπήρξαν πτήσεις ρωσικών πολεμικών αεροσκαφών. Περνάμε στην επόμενη φάση όπου πρέπει να απαντήσουμε στο κρίσιμο ερώτημα: Ποιο κράτος, θεωρητικά μιλώντας, κερδίζει κάτι από την κατάρριψη ενός επιβατικού αεροπλάνου με 300 νεκρούς;

Η Ρωσία δεν κερδίζει τίποτα σε καμία περίπτωση. Αντιθέτως, πρωτοφανές κύμα αντιρωσισμού θα σάρωνε όλη την Ευρώπη, αν αποδεικνυόταν ότι οι Ρώσοι δολοφόνησαν τους 300 ανύποπτους επιβάτες. Οι σχέσεις της Μόσχας με την υπόλοιπη Ευρώπη θα τινάζονταν στον αέρα. Κανένας Ρώσος στρατιωτικός αλλά και κανένας Ρώσος αυτονομιστής στην Ουκρανία δεν θα προκαλούσε τέτοια ζημιά στο Κρεμλίνο. Υπέροχη, αντιθέτως, θα ήταν μια τέτοια εξέλιξη για τη φιλοναζιστική κυβέρνηση της Ουκρανίας, της οποίας ηγείται ο πράκτορας των ΗΠΑ! Θεωρητικά μιλώντας, αν η ουκρανική κυβέρνηση κατέρριπτε η ίδια το μαλαισιανό επιβατηγό αεροπλάνο, αλλά κατόρθωνε να ρίξει την ευθύνη στους Ρώσους, αυτό θα συνιστούσε τρομερή επιτυχία για το Κίεβο! Θα αυξανόταν υπέρμετρα η πίεση προς τη Μόσχα να πάψει να στηρίζει τους Ρώσους αυτονομιστές της Ουκρανίας κι έτσι η ουκρανική κυβέρνηση θα διευκολυνόταν πολύ να ανακτήσει τον έλεγχο των βορείων και ανατολικών περιοχών της χώρας, έχοντας επιπλέον «πολιτικούς ομήρους» για να εκβιάζει τη Μόσχα περίπου… 8 εκατ. Ρώσους που ζουν στην Ουκρανία! Πραγματικός θρίαμβος, χωρίς υπερβολές, θα ήταν κάτι τέτοιο. Μιαφιλοναζιστική κυβέρνηση σαν αυτή του Κιέβου δεν θα είχε κανένα δισταγμό να καταρρίψει όχι ένα αλλά… δέκα επιβατικά αεροπλάνα για να αποκομίσει τόσο σημαντικά οφέλη.

Με δεδομένη όμως τη σχέση του πρωθυπουργού Γιατσενιούκ προς τις ΗΠΑ, θα ήταν ποτέ δυνατό να κάνει τέτοια κίνηση ο Ουκρανός πρωθυπουργός χωρίς να ενημερώσει τους Αμερικάνους; Αποκλείεται, είναι η γνώμη μας. Ναι, αλλά αν οι Αμερικανοί το ήξεραν εκ των προτέρων και άφησαν να γίνει η κατάρριψη του μαλαισιανού αεροσκάφους με στόχο να κατηγορήσουν ως υπεύθυνους τους Ρώσους, τα πράγματα είναι πολύ, πολύ σοβαρότερα! Κάτι τέτοιο θα σήμαινε ότι η υπονόμευση της Ρωσίας από τις ΗΠΑ έχει προσλάβει πολύ μεγαλύτερες διαστάσεις από όσο φανταζόμασταν, με κυριολεκτικά απρόβλεπτες συνέπειες. Ουσιαστικά θα σηματοδοτούσε εχθροπραξίες ΗΠΑ – Ρωσίας στην Ουκρανία μέσω αντιπροσώπων – τουλάχιστον για την ώρα.Ανησυχούμε πολύ με τις εξελίξεις αυτές.