Η Κύπρος δεν έχει πια φίλους

Του Γιώργου Δελαστίκ

Μόνο εγκεφαλικό δεν έπαθε ο δεξιός «ανανιστής» πρόεδρος της Κύπρου Νίκος Αναστασιάδης, θερμότατος φίλος των Άγγλων, μόλις είδε την παράγραφο των Συμπερασμάτων (όπως ονομάζεται τα τελευταία χρόνια η απόφαση) της συνόδου κορυφής των ηγετών της ΕΕ στις Βρυξέλλες την Πέμπτη και την Παρασκευή που περιλαμβανόταν στο προσχέδιο: «Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εκφράζει τη σοβαρή ανησυχία του απέναντι στην αναζωπύρωση της έντασης στην Ανατολική Μεσόγειο. Καλεί την Τουρκία να σεβαστεί τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου. Υπ’ αυτές τις συνθήκες το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θεωρεί ότι είναι πιο σημαντικό από ποτέ να βρεθεί μια συνολική λύση στην Κύπρο προς όφελος όλων των Κυπρίων» αναφερόταν επί λέξει.

Οι Κύπριοι έγιναν έξαλλοι. Καμιά αναφορά από τους ηγέτες της ΕΕ στην ωμή παραβίαση της κυπριακής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) από το τουρκικό ερευνητικό σκάφος «Μπαρμπαρός Χαϊρεντίν Πασά», που με τη διακριτική συνοδεία δύο τουρκικών φρεγατών έχει εγκατασταθεί μια εβδομάδα τώρα στην κυπριακή ΑΟΖ και κάνει… κρουαζιέρα! Σαν να μην υπάρχει δηλαδή η κυπριακή ΑΟΖ! Λυσσωδώς διαπραγματεύονταν οι Κύπριοι όλη τη νύχτα της Τετάρτης, αλλά μάταια. Οι Ευρωπαίοι ήταν ανυποχώρητοι. Έφτασαν οι δεξιοί Κύπριοι να απειλούν ότι δεν πρόκειται να ψηφίσουν τις κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας. Μιλάμε για τους ίδιους κύπριους απατεώνες και κλέφτες της κυβέρνησης της Λευκωσίας που υπό την πίεση των Γερμανών κατέκλεψαν τους ρώσους ολιγάρχες και όλους τους άλλους αφελείς ξένους οι οποίοι είχαν κάνει την ανοησία να εμπιστευθούν στους κύπριους τραπεζίτες ποσά άνω των 100.000 ευρώ, για να τους τα αρπάξουν όλα! Με τέτοια απόφαση της συνόδου κορυφής της ΕΕ ο Αναστασιάδης θα γύριζε στην Κύπρο εντελώς ξεφτιλισμένος, καθώς οι ηγέτες της ΕΕ θα είχαν ουσιαστικά αποδεχθεί έμμεσα την αρπάγη του κυπριακού φυσικού αερίου και πετρελαίου από τους Τούρκους! Βαρύτατη ήττα ακόμη και για τη δωσίλογη κυπριακή Δεξιά! Εγκεφαλικό δεν έπαθε ο Αναστασιάδης, αλλά στα πρόθυρά του βρέθηκε. Κατά τις 5 τα χαράματα τον κουβαλούσαν σε νοσοκομείο των Βρυξελλών λόγω αρτηριακής υπέρτασης που ξέσπασε με ρινορραγία! Σαν τον Πάγκαλο, όταν ήταν υπουργός Εξωτερικών και του είχαν υπαγορεύσει οι Γερμανοί δήλωση μετανοίας την οποία φυσικά υπέγραψε!

Μέσα σε λίγες ώρες, πριν από το μεσημέρι της Πέμπτης, οι γιατροί έδωσαν εξιτήριο στον Αναστασιάδη. Πού να εμφανιστεί όμως στη σύνοδο κορυφής! Ματαίωσε όλα του τα ραντεβού και το απόγευμα πήγε μόνος του, χωρίς κανένα σύμπτωμα, σε άλλο νοσοκομείο και… ταμπουρώθηκε! Δεν έβγαινε με τίποτα! «Ο ίδιος επέλεξε να παραμείνει απόψε στο νοσοκομείο» ανακοίνωσε ο κύπριος κυβερνητικός εκπρόσωπος Νίκος Χριστοδουλίδης με… γραπτή (!) δήλωσή του, για να αποφύγει προφανώς τις ενοχλητικές ερωτήσεις του τύπου «ποιος γιατρός είπε στον Αναστασιάδη να κλειστεί σε νοσοκομείο». Με τον εγκλεισμό του στο νοσοκομείο ο κύπριος πρόεδρος δεν πήγε στο ραντεβού που είχε απαιτήσει ο άγγλος πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον. για να διαπιστώσει από πρώτο χέρι τις προθέσεις του Αναστασιάδη, ο οποίος παιδιόθεν διατηρούσε στενές σχέσεις με τη Βρετανία. Με πρόσχημα την… αυτοεξορία του στο νοσοκομείο δεν πήγε καν στη σύνοδο του ΕΛΚ, του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος των δεξιών ευρωπαίων ηγετών, όπου φυσικά θα τον ανέκριναν η καγκελάριος της Γερμανίας Άνγκ. Μέρκελ και ο Β. Σόιμπλε. Εννοείται ότι με την ίδια δικαιολογία την κοπάνησε και από τη σύνοδο κορυφής της ΕΕ. Προσωπικά, καθόλου δεν έβλαψε τον Νίκο Αναστασιάδη αυτή η απουσία, όσο κι αν έδωσε την εικόνα ενός γελοίου ανθρωπάκου που κρύβεται. Μη εμφανιζόμενος στη σύνοδο και στις συναντήσεις, δεν χρεώθηκε προσωπικά καμιά από τις αποφάσεις του Εθνικού Συμβουλίου της Κύπρου –δηλαδή των αρχηγών των ελληνοκυπριακών κομμάτων– που συνεδρίαζαν ένα διήμερο και είχαν αποφασίσει να προβάλει η Κύπρος βέτο στο άνοιγμα νέων κεφαλαίων προς διαπραγμάτευση στις ενταξιακές συνομιλίες ΕΕ-Τουρκίας. Όλοι οι ευρωπαίοι ηγέτες γνωρίζουν το πολιτικό ποιόν του κύπριου προέδρου. Οι Άγγλοι, οι Αμερικανοί τον θεωρούν πιστό υπηρέτη των συμφερόντων τους και έχουν ποντάρει πάνω του για το κλείσιμο του Κυπριακού στο πλαίσιο των δικών τους συμφερόντων, με ό,τι αρνητικό μπορεί να συνεπάγεται αυτό για τους Κύπριους. Μόνον ο Γλαύκος Κληρίδης από τους διατελέσαντες προέδρους της Κυπριακής Δημοκρατίας ήταν του ίδιου πολιτικού φυράματος και τόσο προσανατολισμένος προς την Αγγλία, κανένας άλλος. Ούτε καν στην Ελλάδα υπάρχει πίεση κατά της ενδοτικής γραμμής, αν κρίνει τουλάχιστον κανείς από την Αυγή, η οποία την Παρασκευή τιτλοφορούσε το ρεπορτάζ της… «ΕΕ και Γερμανία στηρίζουν Κύπρο για ΑΟΖ»! Βάζοντας τον Αναστασιάδη να κλέψει τις καταθέσεις άνω των 100.000 ευρώ των Ρώσων, των Ελλήνων και των άλλων ξένων καταθετών, οι Γερμανοί απογύμνωσαν την Κύπρο από κάθε διεθνή συμμαχία και πρωτίστως από τη Ρωσία, η οποία είναι και το μοναδικό μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ που ανέκαθεν τασσόταν υπέρ της Κύπρου και αποτελούσε φραγμό στις επιθέσεις εναντίον της. Δεν είναι ηλίθιοι οι Ρώσοι να υποστηρίζουν πλέον τους κύπριους απατεώνες που τους έκλεψαν!

Οι Ευρωπαίοι έκαναν κι ένα δωράκι στον Αναστασιάδη. Άλλαξαν επί τα βελτίω τη διατύπωση στα Συμπεράσματα της συνόδου κορυφής. «Παροτρύνουν την Τουρκία να επιδείξει αυτοσυγκράτηση και να σεβαστεί την κυριαρχία της Κύπρου στα χωρικά της ύδατα και τα κυριαρχικά της δικαιώματα στην ΑΟΖ της» αναφέρει το τελικό κείμενο των Συμπερασμάτων. Μόλις έπαθε ρινορραγία ο Αναστασιάδης, οι Ευρωπαίοι υποχώρησαν! Μήπως άδικα τους κατηγορούμε για αναισθησία και κυνισμό; Φανταστείτε τι θα έδιναν στην Κύπρο, αν ο Αναστασιάδης πάθαινε εγκεφαλικό!

Stress tests: Tι Ελλάδα, τι Βόρεια Κορέα

Stress tests: Tι Ελλάδα, τι Βόρεια Κορέα

Πάνος Παναγιώτου

Η ερμηνεία μίας είδησης είναι υποκειμενική. Αλλά  η  ύπαρξη της είδησης είναι, αναγκαστικά και αυταπόδεικτα, αντικειμενική. Εκτός και αν βρίσκεται κανείς στη Βόρεια Κορέα του Κιμ Γιονγκ Ουν ή στην Ελλάδα του Αντώνη Σαμαρά, όπου το άσπρο γίνεται μαύρο και το μαύρο άσπρο όταν και όπως βολεύει την κυβέρνηση. Αυτό, ακριβώς, συνέβη στην Ελλάδα με την είδηση για τα αποτελέσματα των τεστ αντοχής των ελληνικών τραπεζών από την ΕΚΤ, καθώς να μεταδοθεί η πραγματική, μεταδόθηκε η… αντίθετη. 

Η πραγματική είδηση,  όπως μεταδόθηκε από τα διεθνή ΜΜΕ (βλέπε για παράδειγμα το σχετικό ρεπορτάζ του Bloomberg) και όπως φαίνεται από τη σχετική επεξηγηματική εικόνα του Bloomberg, είναι πως τρεις ελληνικές τράπεζες, η Eurobank, η Εθνική και η Πειραιως, ΑΠΕΤΥΧΑΝ (failed) στα stress tests της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, με την Eurobank να καταλαμβάνει τη 2ηχειρότερη θέση μεταξύ όλων των τραπεζών, την Εθνική Τράπεζα την 6η χειρότερη και τη Πειραιώς την 18η χειρότερη θέση. 

Ακόμη, όπως φαίνεται  στη σχετική εικόνα από το ίδιο ρεπορτάζ του Bloomberg, οι ελληνικές τράπεζες έλαβαν τη χειρότερη θέση ως προς την ποιότητα των περιουσιακών τους στοιχείων, που ήταν και το πραγματικό ζητούμενο των συγκεκριμένων τεστ (διαβάστε σχετικά: «Η αλήθεια για τα stress tests”) .

Η εξαιρετικά αρνητική αυτή είδηση για τις (επανειλημμένα στηριγμένες και ανακεφαλαιωμένες από τα χρήματα των Ελλήνων πολιτών) ελληνικές τράπεζες μεταφράστηκε από την ελληνική κυβέρνηση ως εντυπωσιακή επιτυχία, με τον πρωθυπουργό κ. Σαμαρά να δηλώνει ότι «Τα τεστ αντοχής ξεπέρασαν κάθε προσδοκία» και με μεγάλα τηλεοπτικά ΜΜΕ να μη διστάζουν να την αντιστρέψουν και να μεταδώσουν ψέματα εν ψυχρώ, με γνωστό ιδιωτικό κανάλι, για παράδειγμα, να μεταδίδει πως «οι ελληνικές τράπεζες κατάφεραν να περάσουν με επιτυχία τα stress tests της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας», όταν αυτό, απλά, δε συνέβη. 

Η παραποίηση της αλήθειας δεν είναι επικίνδυνη μόνο γιατί είναι αντιδημοκρατική αλλά και γιατί ενέχει το στοιχείο της άρνησης, το οποίο εμποδίζει την αναγνώριση και έτσι την αντιμετώπιση ενός πραγματικού προβλήματος.

Όταν το 2010, η Τράπεζα της Ελλάδας, οι ελληνικές τράπεζες,  σύσσωμα τα ΜΜΕ και φυσικά η τότε κυβέρνηση μετέφεραν προς κάθε κατεύθυνση το μήνυμα πως η κρίση δεν ήταν τραπεζική και ότι δε θα επηρέαζε τις τράπεζες, είχα προειδοποιήσει για τις συνέπειες που θα είχε αυτή τους η στρατηγική,  μιλώντας την ύπαρξη μίας ‘κρυφής τραπεζικής κρίσης’ που αν δεν αναγνωρίζονταν και δεν αντιμετωπίζονταν άμεσα θα προκαλούσε καταστροφικές συνέπειες στη συνέχεια.

Σήμερα, τέσσερα χρόνια αργότερα η κατάσταση στον ελληνικό τραπεζικό κλάδο  είναι άκρως επικίνδυνη, με τα προβληματικά δάνεια των ελληνικών τραπεζών (πτωχευμένα και καθυστερούμενα περισσότερο από 90 ημέρες) ως ποσοστό του συνόλου των δανείων τους να είναι από τα μεγαλύτερα διεθνώς και με το δείκτη κάλυψης του συνόλου των δανείων τους να είναι μικρότερος του 47% (διαβάστε σχετικά: : «Η αλήθεια για τα stress tests”).

Και πώς θα μπορούσε να είναι διαφορετικά όταν οι εξαντλημένοι απ’ την κρίση Έλληνες  χρωστούν στις τράπεζες περί τα 80 δις ευρώ που αδυνατούν να αποπληρώσουν (κόκκινα δάνεια), όταν, επιπλέον, οι ληξιπρόθεσμες οφειλές τους προς την εφορία ανέρχονται σε 65 δις και αυξάνονται κατά 500 εκ με 1 δις ανά μήνα,  όταν η οικονομία είναι καταρρακωμένη και η ανεργία στα ύψη και όταν 3.795.100 Έλληνες, δηλαδή περίπου το 35% του πληθυσμού της χώρας, βρίσκονται είτε σε κίνδυνο φτώχειας είτε σε κατάσταση κοινωνικού αποκλεισμού, δηλαδή ζουν µε υλικές στερήσεις ή διαβιούν σε νοικοκυριά µε χαμηλή ένταση εργασίας (στοιχεία: Τράπεζα της Ελλάδας).

Πρέπει να γίνει αντιληπτό πως αν η κυβέρνηση Σαμαρά συνεχίσει να κάνει το λάθος της κυβέρνησης Παπανδρέου, δηλαδή να αρνείται να αναδείξει και να αντιμετωπίσει με ρεαλισμό τα προβλήματα του ελληνικού τραπεζικού κλάδου προσπαθώντας να τα κρύψει κάτω από το χαλί, τότε αυτά θα διογκωθούν πέραν του σημείου που θα μπορούν να επιλυθούν χωρίς να προκληθεί μία νέα κρίση. 

Και προκειμένου να συμβεί αυτό θα πρέπει, επιτέλους, να έρθει στο επίκεντρο του κυβερνητικού ενδιαφέροντος ο πολίτης, μέσω του σχεδιασμού και της υλοποίησης ενός «PSI» ιδιωτών, κατά το οποίο θα αναδιαρθρωθεί το σύνολο του ιδιωτικού χρέους προς τις τράπεζες ενώ σε δεύτερο βήμα θα αναδιαρθρωθεί ο τραπεζικός κλάδος ακόμη και με νέες συγχωνεύσεις τραπεζών αν χρειαστεί, ώστε όσες απομείνουν να είναι πραγματικά και όχι εικονικά ανακεφαλαιοποιημένες. 

Ειδάλλως, στην προσπάθεια των τραπεζών να επιβιώσουν, θα γίνουμε μάρτυρες μίας τέτοιας επέλασης τους με στόχο τα  περιουσιακά στοιχεία των πολιτών, που όμοια της δε θα έχει βιώσει ποτέ καμία αναπτυγμένη χώρα και που το αποτέλεσμα της οποίας θα είναι περισσότερη οικονομική κρίση και περισσότερη κοινωνική εξαθλίωση. 

Πάνος Παναγιώτου
Διευθυντής ΕΚΤΑ

Πώς η πολιτική Σαμαρά μας οδηγούσε σε πτώχευση εντός εξαμήνου

Πώς η πολιτική Σαμαρά μας οδηγούσε σε πτώχευση εντός εξαμήνου

Το λάθος

 Πάνος Παναγιώτου

  Τα ομόλογα της Ελλάδας κατατάσσονται  από τους οίκους πιστοληπτικής αξιολόγησης στη χαμηλότερη βαθμίδα της κατηγορίας ‘B’ (S&P και Fitch) και στην ανώτερη της κατηγορίας C (Moody’s). Η κατηγορία B περιλαμβάνει ομόλογα που δεν αξιολογούνται ως επενδυτικά αλλά ως κερδοσκοπικά προϊόντα, τα οποία έχουν πολύ υψηλό ρίσκο και έτσι δεν απευθύνονται σε επενδυτές αλλά σε κερδοσκόπους. Η κατηγορία C περιλαμβάνει ομόλογα τα οποία, επιπλέον των παραπάνω, είναι επικίνδυνο να πτωχεύσουν και είναι εξαιρετικά μεγάλου ρίσκου.

Η βαθμολογία των ελληνικών ομολόγων είναι τόσο χαμηλή που είναι η χειρότερη στην ευρωζώνη, η χειρότερη μεταξύ όλων των αναπτυγμένων κρατών διεθνώς και από τις χειρότερες μεταξύ των 180, περίπου, κρατών του κόσμου για τα οποία υπάρχουν αξιολογήσεις.

Τα ομόλογα της Ελλάδας λαμβάνουν χειρότερη βαθμολογία από αυτά χωρών όπως της Ζάμπια, της Ρουάντα, της Γκάνας αλλά και της Σερβίας, της Βουλγαρίας και της Αλβανίας.

Εύλογα, το τελευταίο που θα έπρεπε να κάνει ένας συνετός πρωθυπουργός της Ελλάδας, θα ήταν να συνδέσει το οικονομικό μέλλον της χώρας με τη δυνατότητα της να εκδίδει και να πουλά ομόλογα στις αγορές κεφαλαίων. Κάτι τέτοιο θα ήταν στατιστικά πιο επικίνδυνο και ηθικά χειρότερο από το αν  ένας οικογενειάρχης αποφάσιζε να βγάζει τα προς το ζην παίζοντας στα καζίνο το σπίτι του.

Και όμως, μέχρι την  Παρασκευή 17 Οκτωβρίου, αυτή ακριβώς ήταν η βασική οικονομική γραμμή πλεύσης του πρωθυπουργού κ. Σαμαρά και της κυβέρνησης του, καθώς προετοίμαζαν την απόλυτη εξάρτηση της χρηματοδότησης της χώρας από τις αγορές, ακόμη και μέσα στο 2014 ή το πολύ τον Ιανουάριο του 2015.

Αυτό, παρ’ ότι αναλυτές και οικονομικά ιδρύματα απ’ όλο τον κόσμο τους είχαν προειδοποιήσει πως μία τέτοια οικονομική στρατηγική ήταν αυτοκτονική, σημειώνοντας πως τα spread των ελληνικών ομολόγων είχαν μειωθεί στο 2014 όχι χάρη στην, κατά τα άλλα δραματική, κατάσταση της ελληνικής οικονομίας αλλά εξαιτίας μίας ακόρεστης όρεξης διεθνών κερδοσκόπων για ρίσκο, η οποία τροφοδοτούνταν από μία φούσκα ρευστότητας που χρηματοδοτείται εδώ και χρόνια, κυρίως, από την αμερικανική Κεντρική Τράπεζα (FED).

Μόνο ένα διεθνές ξεπούλημα περιουσιακών στοιχείων ρίσκου και μαζί με αυτά και των ελληνικών ομολόγων, με ταυτόχρονη απογείωση των spread, μπόρεσε να πείσει τον κ. Σαμαρά να κάνει στροφή 180 μοιρών στον οικονομικό του σχεδιασμό, αφού αυτός αποδείχτηκε τραγικά λανθασμένος και εν δυνάμει καταστροφικός, πριν καν δοκιμαστεί.

Όμως παρά τη στροφή Σαμαρά, το ερώτημα που παραμένει αναπάντητο και βασανιστικό είναι το τι θα είχε συμβεί στην Ελλάδα αν τα όσα διαδραματίστηκαν τον Οκτώβριο του 2014 λάμβαναν χώρα λίγους μήνες αργότερα, αφού ο κ. Σαμαράς είχε προχωρήσει στο πλάνο του για απόλυτη εξάρτηση από τις αγορές.

Η απάντηση είναι τόσο απλή όσο και τρομακτική: Με τα επιτόκια των ομολόγων σε απαγορευτικά επίπεδα, η Ελλάδα δε θα μπορούσε να δανειστεί και θα πτώχευε. Η ευρωζώνη και το ΔΝΤ θα ερχόταν, υποχρεωτικά, προς ‘διάσωση’ της και ένας νέος εφιαλτικός κύκλος θα ξεκινούσε για την ταλαιπωρημένη χώρα και τους βασανισμένους πολίτες της.

Είτε έγινε ευρέως αντιληπτό είτε όχι, η πραγματικότητα είναι πως ο κ. Σαμαράς και η κυβέρνηση του μας οδηγούσαν με μαθηματική ακρίβεια σε νέα πτώχευση, εντός των επόμενων τεσσάρων με έξι μηνών, στον πρώτο, αναπόφευκτο, ξεπούλημα των ελληνικών ομολόγων.

Αντί για νέα Ελλάδα, νέα ελληνική κρίση;

Αντί για νέα Ελλάδα, νέα ελληνική κρίση;

Πάνος Παναγιώτου

  Το 2010, μετά το ξέσπασμα της ελληνικής κρίσης και πριν το πρώτο Μνημόνιο, δημοσίευσα ένα μοντέλο για την «Πρόβλεψη του απρόβλεπτου ΧΑ της κρίσης», το οποίο και παρουσίασα μερικούς μήνες αργότερα στο 8ο Πανελλήνιο Επενδυτικό Συνέδριο στην Αθήνα όπου είχα την τιμή να βραβευτώ.

Η κύρια θέση του μοντέλου ήταν πως στην Ελλάδα της κρίσης η θεμελιώδης αρνητική σχέση μεταξύ μετοχών και μακροπρόθεσμων κρατικών ομολόγων θα αντιστρεφόταν καθώς τα ομόλογα θα μετατρέπονταν από επένδυση χαμηλού ρίσκου σε επένδυση υψηλού ρίσκου. Με άλλα λόγια, όποιος ήθελε να προβλέψει την πορεία του Γενικού Δείκτη του Χρηματιστηρίου Αθηνών δεν είχε παρά να χρησιμοποιήσει ως οδηγό το επιτόκιο των 10ετών ελληνικών ομολόγων και να ποντάρει στην αντίθετη από αυτά κατεύθυνση.

Σε μία χώρα χωρίς πρόβλημα βιωσιμότητας του χρέους και με αδιατάραχτη την ικανότητα χρηματοδότησης της από τις αγορές κεφαλαίων, τα κρατικά ομόλογα θεωρούνται επένδυση χωρίς ρίσκο ενώ οι μετοχές επένδυση με ρίσκο.

Σε μία τέτοια χώρα, όταν το διεθνές και το εγχώριο χρηματοοικονομικό περιβάλλον είναι θετικό και οι επενδυτές βρίσκονται προς αναζήτηση υψηλών αποδόσεων και είναι διατεθειμένοι να αναλάβουν το προκύπτον από αυτήν την αναζήτηση ρίσκο, αγοράζουν τις μετοχές της και πουλούν τα ομόλογα της. Το αποτέλεσμα είναι οι τιμές των μετοχών να αυξάνονται και οι τιμές των ομολόγων να μειώνονται. Όταν αυτή η κατάσταση μετατρέπεται από θετική σε αρνητική και οι επενδυτές αναζητούν ασφαλή καταφύγια για τα κεφάλαια τους, τότε αγοράζουν κρατικά ομόλογα μηδενικού ρίσκου και πουλούν μετοχές.

Σε μία χώρα, ωστόσο, όπου προκύπτει πρόβλημα βιωσιμότητας του χρέους της και όπου η ικανότητα χρηματοδότησης της από τις αγορές διαταράσσεται, όπως συνέβη με την Ελλάδα το 2010, οι επενδυτές πουλούν αδιάκριτα τόσο τα ομόλογα όσο και τις μετοχές της, ασχέτως με το αν το διεθνές χρηματοοικονομικό περιβάλλον είναι θετικό ή αρνητικό.

Προκειμένου μία τέτοια χώρα να αποκαταστήσει αυτήν την χρηματοοικονομική ανωμαλία θα πρέπει πρώτα να λύσει το πρόβλημα βιωσιμότητας του χρέους της οπότε το νέο χρέος που θα επιχειρήσει να εκδώσει, να εκτιμηθεί από τις αγορές ως χαμηλού ή μηδενικού ρίσκου και να αρχίσει να προσελκύει κεφάλαια που αναζητούν επενδύσεις τέτοιας φύσης.

Για να φτάσουν όλα τα παραπάνω να γίνουν πράξη, θα πρέπει πρώτα να υπάρξει από τους πολιτικούς η αναγνώριση ότι το χρέος της χώρας είναι μη βιώσιμο, ώστε να προχωρήσουν στις απαραίτητες ενέργειες για να το μετατρέψουν σε βιώσιμο.

Όμως, στην Ελλάδα του 2010 τόσο η τότε κυβέρνηση όσο και η τότε αντιπολίτευση αρνούνταν το πρόβλημα βιωσιμότητας του χρέους και υποστήριζαν ότι υπήρχε μόνο πρόβλημα ρευστότητας. Αυτή η άρνηση αποδοχής της πραγματικότητας έγινε με τη συγκατάθεση και την προτροπή της Τρόικας και οδήγησε στη με καθυστέρηση δύο ετών αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους. Στο μεσοδιάστημα και όπως ακριβώς προέβλεπε το μοντέλο, ελληνικές μετοχές και ελληνικά ομόλογα ξεπουλήθηκαν παράλληλα.

Η αναδιάρθρωση του 2012 και η υπόσχεση για οριστική επίλυση της βιωσιμότητας του χρέους μετά την επίτευξη δημοσιονομικού πλεονάσματος μείωσε το ρίσκο πτώχευσης της Ελλάδας, ειδικά καθώς το νέο απόθεμα του εκπεφρασμένου σε κρατικά ομόλογα χρέους της μειώθηκε από τα 324 δις ευρώ το 2010 σε, περίπου, 20 δις ευρώ το 2012, με το συντριπτικά μεγαλύτερο ποσοστό του χρέους της να αποτελεί πλέον δάνεια από την ΕΕ και το ΔΝΤ.

Αυτή η εξέλιξη, σε συνδυασμό με το ότι: α) το διεθνές χρηματοοικονομικό περιβάλλον ήταν πολύ θετικό και οι επενδυτές αναζητούσαν υψηλές αποδόσεις, β) οι τιμές των ελληνικών ομολόγων και των ελληνικών μετοχών ήταν εξαιρετικά χαμηλές μετά από δυόμιση χρόνια κατάρρευσης και γ) η διαρροή της πρόθεσης της νεοεκλεγείσας στα μέσα του 2012 ελληνικής κυβέρνησης να επαναγοράσει ελληνικά ομόλογα πρόσφερε μίας πρώτης τάξεως ευκαιρία σε επενδυτικά κεφάλαια να τα αγοράσουν χαμηλά για να τα πουλήσουν στην Ελλάδα υψηλότερα – λειτούργησε ως πόλος έλξης περιορισμένων μεν κεφαλαίων αλλά αρκετών για να ρίξουν τα επιτόκια των 10ετών ομολόγων και να ανεβάσουν τις ελληνικές μετοχές.

Βαδίζοντας στο 2014, η πρόσκαιρη αυτή ευφορία άρχισε να ραγίζει καθώς τόσο η ΕΕ όσο και η ελληνική κυβέρνηση απομακρύνθηκαν από τον αρχικό σχεδιασμό τους για οριστική και ουσιαστική επίλυση της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους με αξιωματούχους της κυβέρνησης, μάλιστα, να υιοθετούν μία παρόμοια στάση άρνησης με αυτήν των πολιτικών το 2010, υποστηρίζοντας ότι το χρέος είναι βιώσιμο.

Στη συνέχεια τα πράγματα έγιναν ακόμη πιο περίεργα, καθώς η ελληνική κυβέρνηση οργάνωσε μία καθ’ όλα επισφαλή μερική έξοδο στις αγορές, υποστηρίζοντας , μάλιστα ότι έτσι θα χειραγωγούσε την καμπύλη των ομολόγων και θα πετύχαινε επιπλέον και μείωση του κόστους δανεισμού με έντοκους τίτλους κάτι που μόνο βραχυπρόθεσμη διάρκεια ζωής θα μπορούσε να έχει.

Αυτή η χρηματοοικονομική και μακροοικονομική στρατηγική της κυβέρνησης ήταν εξαιρετικά επικίνδυνη και πολύ μεγάλου ρίσκου, καθώς αγνόησε τον ελέφαντα στο δωμάτιο, δηλαδή το ότι χρέος παρέμενε στο 175% του ΑΕΠ, δεύτερο μεγαλύτερο ως ποσοστό του ΑΕΠ διεθνώς και προφανώς μη βιώσιμο μακροπρόθεσμα.

Επιπλέον, έλαβε υπόψη της μόνο το ‘optimum’ και συνάμα το πιο απίθανο σενάριο, δηλαδή ότι τα επιτόκια των ομολόγων θα παραμείνουν χαμηλά και το κυριότερο χωρίς αστάθεια, παρά το γεγονός ότι το μείζον πρόβλημα του υπέρογκου χρέους παρέμενε άλυτο.

Όμως μία σοβαρή κυβέρνηση ακόμη και αν ελπίζει για το καλύτερο σενάριο πρέπει να ξεκινά το χρηματοοικονομικό και μακροοικονομικό σχεδιασμό της από το χειρότερο και να έχει την ικανότητα να προβλέπει το πιθανότερο, κάτι που προφανώς η ελληνική κυβέρνηση απέτυχε να πράξει.

Ως αποτέλεσμα, μόλις το διεθνές χρηματοοικονομικό σκηνικό άλλαξε και από τη φάση ‘risk on’ πέρασε σε αυτήν του ‘risk off’, οι αγορές άρχισαν να πουλούν ρίσκο και να αγοράζουν ασφάλεια και έτσι πούλησαν μετοχές και ομόλογα υψηλού ρίσκου και αγόρασαν ομόλογα μηδενικού ρίσκου και ασφάλιστρα αστάθειας.

Αυτό συνέβη παγκοσμίως και αποτυπώθηκε στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη στο ταμπλό των χρηματιστηρίων μετοχών, στην κατάρρευση των ομολόγων υψηλής απόδοσης και χαμηλής πιστοληπτικής βαθμολογίας και στην άνοδο των κρατικών ομολόγων με ταυτόχρονη πτώση των αποδόσεων τους.

Με τα ελληνικά ομόλογα να έχουν πολύ χαμηλή πιστοληπτική βαθμολογία και να συγκαταλέγονται στην κατηγορία περιουσιακών στοιχείων υψηλού ρίσκου, ήταν αναπόφευκτο να ακολουθήσει η πώληση τους και έτσι οι αποδόσεις τους να εκτιναχτούν. Και όπως ακριβώς προβλέπει το μοντέλο στο οποίο αναφέρθηκα παραπάνω οι ελληνικές μετοχές ξεπουλήθηκαν.

Όλα αυτά δεν αποτελούν πυρηνική φυσική αλλά απλούς κανόνες των αγορών τους οποίους η κυβέρνηση με όλα τα επιφανή στελέχη της θα έπρεπε να γνωρίζει και έτσι να έχει σχεδιάσει σωστά τις κινήσεις της. Αν’ αυτού προέβη σε λάθος σχεδιασμό και τώρα προσπαθεί να αποποιηθεί των ευθυνών της κατηγορώντας το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης ότι... την αντιπολιτεύεται και έτσι προκαλεί πολιτική αστάθεια και επομένως ανεβάζει τις αποδόσεις των ομολόγων και ρίχνει το χρηματιστήριο.

Αν πραγματικά πιστεύει αυτά που υποστηρίζει, τότε η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει, όντως, ιδέα από το πώς λειτουργούν οι αγορές και αυτό σε μία χώρα στην κατάσταση της Ελλάδας είναι μία αυτοκτονική αναπηρία. Αν πάλι δεν τα πιστεύει και ό,τι λέει εντάσσεται στο επικοινωνιακό της παιχνίδι τότε θα πρέπει να αναγνωρίσει, έστω και σιωπηρά, το λάθος της και να αλλάξει άμεσα σχεδιασμό, θέτοντας ως άμεση προτεραιότητα την οριστική και ουσιαστική λύση του προβλήματος βιωσιμότητας του χρέους ώστε αυτό να αναβαθμιστεί σε επενδυτικό προϊόν.

Ειδάλλως, αντί για τη Νέα Ελλάδα που υποσχέθηκε θα φέρει τη χώρα αντιμέτωπη με μία νέα ελληνική κρίση.

Πάνος Παναγιώτου
Διευθυντής ΕΚΤΑ

Η κυβέρνηση «χάνει την μπάλα» και στις αγορές.

Η κυβέρνηση «χάνει την μπάλα» και στις αγορές.

Του Στάθη Σχινά 

 Πριν μια εβδομάδα περίπου τρεις μεγάλοι διεθνείς επενδυτικοί οίκοι (Citigroup,Merrill Lynch,Mediobanka) σε εκθέσεις τους για το ελληνικό χρηματιστήριο υποστήριζαν ότι οι μετοχές των ελληνικών τραπεζών αποτελούν  επενδυτική ευκαιρία και ότι το potential upside( η ενδεχόμενη άνοδος των τιμών των μετοχών τους) θα κυμανθεί στο άμεσο μέλλον από 15 ως 30%.

O ένας μάλιστα εξ` αυτών(Citigroup ) υποστήριζε ότι υπάρχει ομάδα μετοχών που θα ευνοηθεί από την ανάληψη της διακυβέρνησης από τον ΣΥΡΙΖΑ,ενώ διατύπωνε ανοιχτά την άποψη ότι οι οικονομολόγοι-συνεργάτες της  είναι υπέρ του «κουρέματος» του ελληνικού χρέους όπως το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Τι είναι λοιπόν αυτό που 5 ημέρες μετά οδήγησε στο κραχ στο ελληνικό χρηματιστήριο και στην εκτόξευση των επιτοκίων των 10ετων ομολόγων στο 7,50 % και πλέον;

1ον. Η παραπλάνηση των πάντων από την κυβέρνηση ότι επίκειται η έξοδος της χώρας από το μνημόνιο και η διακοπή της επιτήρησης από το ΔΝΤ.

Η κατάρρευση και επισήμως (δηλώσεις Λαγκαρντ και Ντάισελμπλουμ) των κυβερνητικών φανφαρονισμών και η επιστροφή στη γνωστή "Σαμάρειο" τακτική της πλήρους υπαναχώρησης (μετά υποτίθεται τη φοβερή διαπραγμάτευση που έκανε…) εξευτέλισε την κυβέρνηση και υπονόμευσε πλήρως την αξιοπιστία της έναντι των ξένων επενδυτών οι οποίοι έχουν πλέον κάθε λόγο να θεωρούν ότι οι προβλέψεις της κυβέρνησης Σαμαρά-Βενιζέλου για την πορεία της ελληνικής οικονομίας είναι τόσο αξιόπιστες όσο οι διακηρύξεις της περί τέλους των Μνημονίων.

Οι αγορές θεώρησαν ότι θα υπάρξει επανάληψη του σεναρίου Πορτογαλίας- Ιρλανδίας που όντως εξήλθαν των Μνημονίων και τα χρηματιστήρια τους ανέβηκαν εξ` αυτού του γεγονότος,ενώ τα επιτόκια των 10ετων ομολόγων τους έπεσαν στο 2,9% για την Πορτογαλία και στο 1,7% για την Ιρλανδία.

Η διάψευση της αντίστοιχης προσδοκίας για την Ελλάδα οδήγησε σε μαζική έξοδο κεφαλαίων και συνακόλουθη κατάρρευση του χρηματιστηρίου.

2ον. Μια ακόμη γκάφα της κυβέρνησης, για τον λεγόμενο αναβαλλόμενο φόρο στις τράπεζες, συνέτεινε αποφασιστικά στην κατάρρευση της ελληνικής αγοράς.

Η κυβέρνηση με νόμο που ψήφισε προ 10 ημέρου έδωσε στις τράπεζες τη δυνατότητα να μην καταβάλλουν για πολλά χρόνια μεγάλο τμήμα ή το σύνολο των φόρων εισοδήματος που θα πρέπει να πληρώσουν στο μέλλον και να χρησιμοποιήσουν τα κεφάλαια αυτά για την πιθανή ανακεφαλαιοποίηση τους (τρίτη στη σειρά), μετά τα stress tests ,τα αποτελέσματα των οποίων ανακοινώνονται στις 26 Οκτωβρίου.

Η μέθοδος χρησιμοποιήθηκε στην Πορτογαλία,με μια μεγάλη όμως διαφορά.

Εκεί η χρήση του αναβαλλόμενου φόρου έγινε με την έκδοση ταυτοχρόνως ισόποσης άξιας μετοχών υπέρ του Δημοσίου.

Εδώ η κυβέρνηση «έκλεψε φανερά» υπέρ των τραπεζιτών και θεσμοθέτησε να τους χαρίσει ουσιαστικά 2 με 3 δις σε βάθος μερικών χρόνων.

Όμως ήρθε η ΕΚΤ μέσω της ΕΒΑ (Ευρωπαϊκη Αρχή Τραπεζικης Εποπτειας) και ζήτησε από την κυβέρνηση να αλλάξει το νόμο, δικαιώνοντας τις καταγγελίες του ΣΥΡΙΖΑ  που είχε ζητήσει στη Βουλή τουλάχιστον η χρήση του αναβαλλόμενου φόρου  να γίνει με ταυτόχρονη αύξηση κεφαλαίου υπέρ του Δημοσίου.

Η νέα γκάφα της κυβέρνησης και οι βάσιμες φήμες ότι ήδη στο Λονδίνο οι 4 συστημικές τράπεζες αναζητούν νέα ιδιωτικά κεφάλαια, οδήγησε στην ενίσχυση της φημολογίας για αύξηση κεφαλαίου ( ανακεφαλαιοποίηση) των τραπεζών και πάλι με μονομερή συμμετοχή ιδιωτών και σε τιμές πολύ χαμηλότερες από τις τρέχουσες, κάτι που προκάλεσε το κύμα πωλήσεων .

3ον .Η γενικευμένη υποχώρηση των χρηματιστηρίων στην Ευρώπη στο χαμηλότερο σημείο του 8μηνου λόγω της σύγκρουσης Γαλλίας –Γερμανίας στο θέμα των ισοσκελισμένων προϋπολογισμών και η εντεινόμενη απειλή ύφεσης στην Ευρωζώνη

Η πολιτική αβεβαιότητα ως προς τις πολιτικές εξελίξεις επηρεάζει βεβαίως την ελληνική αγορά,όμως αυτό ίσχυε και πριν μια,δυο τρεις,τέσσερις εβδομάδες…

Έξαλλου τα γκάλοπ που έδιναν θεαματική διαφορά υπέρ του ΣΥΡΙΖΑ ήταν γνωστά από τα μέσα Σεπτεμβρίου και οι αναλυτές βαθμιαία ενσωμάτωναν τις πιθανές πολιτικές εξελίξεις στις αναλύσεις τους για τις αγορές…

Είναι φανερό κατά συνέπεια ότι η κυβέρνηση χάνει την μπάλα και στις αγορές…Και οι κραυγές Βούλτεψη και λοιπών τρομολάγνων είναι απλός  άναρθρες…

Μεσαία τάξη: Η αχίλλειος πτέρνα του ΣΥΡΙΖΑ

Μεσαία τάξη: Η αχίλλειος πτέρνα του ΣΥΡΙΖΑ

Ένα διπλό ιστορικό παράδοξο καλείται να διαχειριστεί η αξιωματική αντιπολίτευση. Η δυναμική αυτοδυναμίας και η στροφή των μεσαίων σε κόμμα της «ριζοσπαστικής αριστεράς». Ο πονοκέφαλος της ισορροπίας μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Γράφει η Μ. Τόλια.

Το μείζον πολιτικό δράμα που έλαβε χώρα την περασμένη εβδομάδα στην κεντρική πολιτική σκηνή ήταν η εφόρμηση αυτού του πράγματος που λέμε σύστημα -υπό τη μορφή μεγάλων μιντιακών ομίλων, της ηγεσίας του ΥΠΟΙΚ, των αγορών, της ΕΚΤ...– πάνω στην κυβέρνηση για να αποτρέψει μια σπασμωδική προεκλογική έξοδο της Ελλάδας από το μνημόνιο.

Η παρέμβαση στέφθηκε με επιτυχία και οδήγησε στο πολιτικό δράμα της τρέχουσας εβδομάδας: στην ψήφο εμπιστοσύνης στη Βουλή. Όσο κι αν... μπετονάρει πρόσκαιρα την κυβερνητική πλειοψηφία όμως αυτή η ψήφος, το κεντρικό πολιτικό γεγονός είναι η δυναμική αυτοδυναμίας του ΣΥΡΙΖΑ. Είτε εκφραστεί στις κάλπες είτε όχι, η υψηλή δημοσκοπική δυναμική του αποτελεί την αρχική αιτία όλων των υπόλοιπων πολιτικών δραμάτων του φθινοπώρου, από τις σπασμωδικές ενέργειες της κυβέρνησης έως την κίνηση επιστροφής της ΔΗΜΑΡ στην αρχική κομματική ΣΥΡΙΖΑίικη κοιτίδα της, η οποία δίνει πιθανότατα τέλος στις ελπίδες της συγκυβέρνησης για εκλογή ΠτΔ χωρίς κάλπες. Αν σκεφτούμε από πού ξεκίνησε ο ΣΥΡΙΖΑ το 2010 και πόσο κολλημένα έμειναν για δύο χρόνια τα ποσοστά του, μιλάμε για κοσμογονικό πολιτικό γεγονός – εξ ου κι έχει ενδιαφέρον να σκαλίσουμε εκ νέου τα στοιχεία της κοινωνικής παλίρροιας που το παρήγαγαν.

Ξεχωρίζω 2X2 απόψεις: από μία για την κάθε πλευρά που παίζει στο παιχνίδι της πολιτικής επικοινωνίας, κι άλλες δύο, λιγότερο πολιτικά επικαθορισμένες, που αφηγούνται παραπλήσιες ιστορίες σε δύο παραλλαγές.

Η μία άποψη, η επίσημη θέση του ΣΥΡΙΖΑ, υποστηρίζει ότι η παλίρροια που τον ανεβάζει οφείλεται στο ότι η ατζέντα του κόμματος κέρδισε την υποστήριξη της κοινωνίας. Η θέση αυτή εκφράστηκε διά στόματος Αλέξη Τσίπρα την περασμένη εβδομάδα στο ανώτατο κομματικό όργανο και εστιάζει στις κινητοποιήσεις για τη ΔΕΗ και τους αιγιαλούς και για τις εξαιρετικές, πειστικές κ.λπ. εξαγγελίες στη ΔΕΘ.

Δεν επαληθεύεται όμως από τα στοιχεία της περιοδικής Έρευνας Πολιτικής Συγκυρίας της Public Issue. Τον Ιούλιο, περίοδο των κινητοποιήσεων για τη ΔΕΗ και τους αιγιαλούς, όπου ο ΣΥΡΙΖΑ πολιτευόταν με την παραδοσιακή του ατζέντα υπεράσπισης των δημόσιων αγαθών, σημείωσε δραματική πτώση της δημοτικότητάς του (κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες), μεγαλύτερη από την αντίστοιχη πτώση της Ν.Δ. (6 μονάδες).

Αναλόγως αντιφατική ήταν κι η εικόνα τον Σεπτέμβριο μετά τη ΔΕΘ: η δυσπιστία της κοινωνίας προς τον ΣΥΡΙΖΑ παρέμενε μεγάλη (αρνητική δημοτικότητα 52%), παρότι εκδηλωνόταν ισχυρό εκλογικό ρεύμα υπέρ του (εκλογική επιρροή 45%). Η θέση Τσίπρα είναι ένα κατά συνθήκη ψεύδος – χρήσιμο για να αποφεύγουμε τις δύσκολες εσωκομματικές συζητήσεις αναφορικά με τις αντιφάσεις που προκύπτουν από τον πρόσφατο αναπροσανατολισμό της πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ σχετικά με τη φορολογία.

Η δεύτερη, μια ανοιχτά φιλοκυβερνητική άποψη, θεωρεί τη δυναμική αυτοδυναμίας του ΣΥΡΙΖΑ προϊόν της παροχολογίας Τσίπρα στη ΔΕΘ: ο λαϊκιστής επικεφαλής της αξιωματικής αντιπολίτευσης τα υποσχέθηκε όλα σε όλους και η ελληνική κοινωνία πίστεψε τα ψέματά του, λέει... Υπάρχει βαθμός αλήθειας σε αυτήν τη θέση: η διακήρυξη της δυνατότητας συμβιβασμού ανάμεσα στις υψηλές δημόσιες δαπάνες και τη μείωση της φορολογίας, αντιπροσωπεύει μια άσκηση εξίσου αδύνατη όσο η κατάργηση του μνημονίου με έναν νόμο κι ένα άρθρο. Υπάρχει όμως και βαθμός ψεύδους: όταν λέμε ότι οι ψηφοφόροι ρέπουν προς τα παραμύθια το λέμε για να τους απαξιώσουμε και να μην αναγνωρίσουμε πως μια κοινωνία που και δυσπιστεί προς τον ΣΥΡΙΖΑ και δηλώνει ότι θα τον ψηφίσει, μας φωνάζει «αποτύχατε, μαζεύτε τα, φύγετε». Κατά τα στοιχεία της Public Issue, το εκλογικό ρεύμα προς τον ΣΥΡΙΖΑ αναπτύσσεται παράλληλα με τη θραύση των δεσμών εκπροσώπησης της Ν.Δ. με τα παραδοσιακά κοινά της και την κυριαρχία της πίστης ότι το κόμμα του κ. Σαμαρά εκπροσωπεί μόνο ελάχιστα οικονομικά συμφέροντα.

Η τρίτη άποψη λέει ότι «η αυτοδυναμία του ΣΥΡΙΖΑ είναι ο ΕΝΦΙΑ», «ο πόθος εξαφάνισης του ανορθολογικού και ληστρικού φόρου που υπερισχύει οποιουδήποτε προγραμματικού λόγου, οποιασδήποτε λογικής, ψύχραιμης, πολιτικής πρόσληψης».

Τίποτα πιο εύστοχο από αυτήν τη διατύπωση, διά χειρός του καθηγητή του ΕΜΠ Δημήτρη Σεβαστάκη: ήταν εύλογο ότι ο ΕΝΦΙΑ, ένας -σχεδόν κομμουνιστικού τύπου, λέγεται- δημευτικός φόρος, ως μέτρο ενός προγράμματος που ομνύει στις φιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις, επιβαλλόμενος πάνω σε μια υπό πτώχευση κοινωνία, θα συνήγειρε τεράστιο κοινωνικό δυναμικό αντίδρασης. Ο ΣΥΡΙΖΑ, που όταν ψηφιζόταν ο ΕΝΦΙΑ ασχολούνταν με το τελικό λουκέτο στην ΕΡΤ, έπιασε με καθυστέρηση τα κοινωνικά αντανακλαστικά, καβάλησε το ρεύμα κοινωνικής αντίδρασης ενάντια στον μισητό φόρο και το προσεταιρίστηκε.

Η τέταρτη άποψη θεωρεί, τέλος, το κοινωνικό ρεύμα που ανεβάζει τον ΣΥΡΙΖΑ κίνηση εκδίκησης ενός κομματιού των μεσοστρωμάτων για το δυσβάστακτο άχθος της φοροαφαίμαξης, η οποία, ελλείψει μεταρρυθμίσεων στη λειτουργία του κράτους, κατέληξε να αποτελεί τη μοναδική ατζέντα και την κεντρική πολιτική της συγκυβέρνησης.

Η απειλή του ΕΝΦΙΑ για τη μικρομεσαία ακίνητη περιουσία, η φορολογία των ΕΕ από το πρώτο ευρώ επί τεκμαρτών εισοδημάτων, που καθιστά αδύνατο το ελεύθερο επάγγελμα για τους «μη πετυχημένους» και τη νέα γενιά, η τιμωρία των εξωπραγματικών τεκμηρίων στα μεγάλα αυτοκίνητα, η κατάργηση των κατώτατων ορίων προϋπολογισμού στα δημόσια έργα που αλλάζει τους όρους ανταγωνισμού προς όφελος των μεγάλων του κλάδου, είναι μερικά από τα στοιχεία που μετασχηματίζουν δραστικά την ψήφο των μεσοστρωμάτων.

Η δυναμική αυτοδυναμίας ΣΥΡΙΖΑ, κατά πώς διαπίστωσε ο διευθυντής της Public Issue Γ. Μαυρής, προέρχεται από μια μαζική εισροή ψηφοφόρων από το ΠΑΣΟΚ και τη ΔΗΜΑΡ (5 μονάδες του εθνικού σώματος), αλλά και από τη Ν.Δ. (4 μονάδες).

Η σπάνια αυτή διαπαραταξιακή μετατόπιση ξενίζει μεν, γίνεται κατανοητή δε αν λάβουμε υπόψη μας ότι η βραχυπρόθεσμη και μεσοπρόθεσμη ερημοποίηση της ελληνικής οικονομίας στην οποία οδηγεί η πολιτική της συγκυβέρνησης όχι μόνον εξαλείφει εδώ και τώρα τους οικονομικούς όρους αναπαραγωγής της μεσαίας τάξης αλλά και εγγυάται τη φορολογική αποστράγγιση των συσσωρευμένων αποθεμάτων της, άρα αποκλείει τη συμμετοχή της σε έναν νέο κύκλο ανάπτυξης – στο μέλλον, και όποτε... Μετά τον οικονομικό θάνατο του εργαζόμενου του ιδιωτικού τομέα, η απειλή του οικονομικού θανάτου πίπτει επί του μικρομεσαίου στοιχείου.

Κι αυτό τείνει να συμμαχήσει με έναν ΣΥΡΙΖΑ ο οποίος υιοθετεί θέσεις της ΓΣΕΒΕΕ και κινείται δειλά προς την αναγνώριση του αδιεξόδου στο οποίο έχουν περιέλθει όσοι δεν παίρνουν, αλλά βάζουν χρήματα στα δημόσια ταμεία.

Παρ' όλα αυτά υπάρχει ένα στοιχείο ιστορικού παραδόξου στην κοινωνική παλίρροια που ανεβάζει το ΣΥΡΙΖΑ – και μάλιστα διπλό: Είναι παράδοξη η στροφή μέρους της μεσαίας τάξης προς ένα κόμμα που, παρά την εξελισσόμενη μετάλλαξή του, διατηρεί τη σφραγίδα της ριζοσπαστικής αριστεράς. Είναι παράδοξη κι η απόκτηση δυναμικής αυτοδυναμίας στο όνομα της αντίστασης στο φοροκυνηγητό από τον ΣΥΡΙΖΑ – το κόμμα που επιμένει στο σφάλμα της διατήρησης της θεμελιώδους οικονομικής δυσαρμονίας ανάμεσα στον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα, η οποία βρίσκεται πίσω από τις παρούσες φοροαφαιμακτικές πρακτικές. Υπάρχει αρκετός κόσμος στο ΣΥΡΙΖΑ, ανάμεσά τους και κορυφαία στελέχη από το οικονομικό επιτελείο όπως ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, που έχουν συνείδηση αυτού του διπλού παραδόξου και προβληματίζονται αν και πώς ο ΣΥΡΙΖΑ θα μπορέσει να το διαχειριστεί. Δεν θα μπορέσει – αν δεν αποδεχτεί ότι ο ιδιωτικός τομέας δεν είναι σε θέση να καλύψει τα σημερινά επίπεδα δημοσίων δαπανών και πρέπει να ανοίξει η συζήτηση για το τι πρέπει να χρηματοδοτούμε στο εξής και τι όχι. Αυτή είναι και η πραγματική αδυναμία του ΣΥΡΙΖΑ, όχι τα σενάρια περί Ευρώπης, στα οποία αναλώνεται ο φιλοκυβερνητικός λόγος.

Η Δύση σε πόλεμο με την σκοτεινή πλευρά της.

Η Δύση σε πόλεμο με την σκοτεινή πλευρά της

Η Ελλάδα υποδέχεται τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη στη Σούδα και την αντιπυραυλική ασπίδα

Το θέατρο του παραλόγου, ο βάλτος της Μέσης Ανατολής, η Τουρκία, οι Κούρδοι και η Ελλάδα

του Σωτήρη Σιδέρη

Η νέα  μεγάλη απειλή για την ασφάλεια του δυτικού κόσμου, αν πιστέψουμε την Ουάσιγκτον και τα δυτικά ΜΜΕ, είναι οι τζιχαντιστές, φανατικοί μουσουλμάνοι και ωμοί δολοφόνοι, αφού πρώτα εκκολάφθηκαν στην αγκαλιά των ΗΠΑ και των συμμάχων τους, τώρα απειλούν τον δυτικό πολιτισμό, την ελευθερία, την δημοκρατία και τον τρόπο ζωής μας. Είναι το νέο παγκόσμιο παραμύθι των Αμερικανών και των  συμμάχων τους, για να πείσουν για μια ακόμη φορά τα δυτικά έθνη να τους ακολουθήσουν σε έναν πόλεμο- παρωδία, ουσιαστικά σε έναν πόλεμο  της Δύσης με την σκοτεινή πλευρά της.

Σε συνθήκες καταιγιστικής προπαγάνδας και τρομολαγνείας, οι αντιστάσεις αμβλύνονται, οι διαφοροποιήσεις απαγορεύονται, οι εθνικές πολιτικές ισοπεδώνονται και αναλαμβάνει η υπερ-δομή, η Ουάσιγκτον και το ΝΑΤΟ να στοιχίσει φίλους, λιγότερο φίλους και αμφισβητίες σε μία γραμμή, σε έναν σκοπό, σε έναν πόλεμο που θα υπηρετεί το δυτικό σύστημα αξιών, δηλαδή τους πολέμους χωρίς σοβαρή αιτία και την αποικιοκρατική τους αντίληψη. 

Ετσι, αφού προηγήθηκε η προβολή των τζιχαντιστών ως η μέγιστη απειλή  που θα βάλει φωτιά στα βαλκάνια, στην κεντρική και βόρεια Ευρώπη και στις ίδιες τις ΗΠΑ   η Ελλάδα, προετοιμάζεται άνευ αντιστάσεων (όχι ότι διέθετε και πριν αντιστάσεις) να δεχθεί  το αργότερο μέχρι τον Δεκέμβριο στο έδαφός της, στην Σούδα,  τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη των Αμερικανών. Τον επόμενο χρόνο, σύμφωνα με τον σχεδιασμό θα δεχθεί και την αντιπυραυλική ασπίδα, που θα σημαδεύει τη  Ρωσία ή και τη Μέση Ανατολή, ανάλογα με την συγκυρία. Ως γνωστόν τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη κατασκοπεύουν πρώτα και μετά εξαπολύουν τους πυραύλους τους. Ετσι, έχει αφανιστεί  άγνωστος, αλλά μεγάλος αριθμός αμάχων στο Πακιστάν, το Αφγανιστάν και την Μέση Ανατολή, όπου έχουν χρησιμοποιηθεί. Οι Αμερικανοί δεν μιλούν ποτέ για τους άμαχους που σκοτώνουν αλλά για «στόχους». Για τους θανάτους αμάχων μαθαίνουμε από τις καταγγελίες  των κρατών   που δέχονται τις επιθέσεις.

Η στρατηγική του χάους

Η διαχείριση της κρίσης και της παρακμής του δυτικού κόσμου εμπεριέχει πολύ βία, ελάχιστη λογική, ασυναρτησία, ανικανότητα,  στοιχεία που σε τελική ανάλυση απομυθοποιούν πλήρως την ικανότητα των μεγάλων δυτικών χωρών να σχεδιάσουν και να εφαρμόσουν μια συγκεκριμένη πολιτική. Μία ανάλυση στο Μανχάταν ή το Παρίσι δεν έχει καμία εφαρμογή στη Βαγδάτη  ή την  Καμπούλ. Ένα σχέδιο στο Στέητ Ντηπάρτμεντ δεν σημαίνει τίποτα για την Λιβύη, το Κουρδιστάν, την Κριμαία, την Συρία, το Ιράν, τον Λίβανο, την Τυνησία κ.ο.κ. Εκ των υστέρων, προσπαθούν να πείσουν ότι η διαίρεση και οι πολλαπλές κρίσεις, η αποσύνθεση κοινωνιών και κρατών, μπορεί να είναι σχέδιο. Μύθος ….
Ενας βομβιστής στο Παρίσι, μια απειλή στο Βέλγιο, η διέλευση κάποιων από την Αθήνα, παίρνουν μυθικές διαστάσεις για να στηρίξουν μια προπαγάνδα που κανείς δεν πιστεύει. Τα βίντεο των αποκεφαλισμών(που τελικά υποβοηθούν την πολιτική τρομολαγνείας της δύσης), οι απειλές για χτυπήματα των ευρωπαικών πρωτευουσών και το σκηνικό είναι έτοιμο. 
Αρχίζουν τα δυτικά ΜΜΕ μια επίθεση κατά της λογικής, ότι η κατάληψη της Ευρώπης και των ΗΠΑ  από τους τζιχαντιστές, με τα πολυβόλα τους πάνω σε αγροτικά είναι προ των πυλών. Ισχυρίζονται μάλιστα  ότι δήθεν ποτέ άλλοτε δεν υπήρχε τόσο μεγάλη απειλή και η φαιδρότητα παίρνει τη θέση που της αξίζει στην ιστορία. Τα αγροτικά με τα πολυβόλα και οι οβίδες είναι απειλή για χώρες με τα  πλέον εξελιγμένα οπλικά συστήματα στον κόσμο.  Το ίδιο έλεγαν και για την Αλ Κάιντα, λίγο πολύ  με τον ίδιο τρόπο ισοπέδωσαν την Σερβία, ανέτρεψαν τον Καντάφι και πάει λέγοντας. Η τρομοκρατία είναι διαφορετικό πράγμα, αλλά δεν είναι σε καμία περίπτωση τέτοιου είδους πλήγματα(που πάντα υπήρχαν ως απειλή λόγω της αποικιοκρατικής πολιτικής  και των πολέμων)  ικανά, να αποσταθεροποιήσουν ή να απειλήσουν τον δυτικό κόσμο.  Μέσω του διαδικτύου διαφημίζουν κάποιους χάρτες  με την Ευρώπη και τον μισό πλανήτη να αποτελούν το Ισλαμικό Κράτος(!) και νομίζουν ότι ο κόσμος τους πιστεύει.  Προσπαθούν να πείσουν εκατοντάδες εκατομμύρια πολίτες ότι ο ιός Έμπολα είναι μικρότερη απειλή    από το ISIS. 
Toυλάχιστον στην παρούσα φάση, μάλλον οι Ευρωπαίοι τρομάζουν πιο πολύ από τους τραπεζίτες, παρά από τους τζιχαντιστές..
Οι χώρες του ΝΑΤΟ και της ΕΕ συζητούν  δήθεν υπό πίεση, τα  υπουργικά συμβούλια αποφασίζουν  να αρχίσει η απογείωση των F 16, βίντεο  μεταφέρουν στις οθόνες μας την ακρίβεια με την οποία τα πολεμικά αεροσκάφη χτυπούν κάποιους στόχους,που κανείς, ούτε οι πιλότοι τους γνωρίζουν ποιοι είναι. 
Τα αλλεπάλληλα βατερλώ δεν έχουν επηρεάσει στο ελάχιστο την μονοσήμαντη και τελικά βαρετή προπαγάνδα της Ουάσιγκτον, του Λονδίνου, του Βερολίνου και των Παρισίων. Πρώτα στήριξαν έναν συρφετό  δήθεν επαναστατών στην Συρία, τους έδωσαν χρήματα, όπλα, τους πήγαν στα καλύτερα ξενοδοχεία και αφού δεν μπόρεσαν να σκοτώσουν τον Ασαντ, σκότωναν ό,τι έβρισκαν μπροστά τους, μεταξύ των οποίων Κούρδους,  Αμερικανούς ή Αγγλους. Οι ίδιες κυβερνήσεις πριν από τρία χρόνια, προκάλεσαν παγκόσμιο ενθουσιασμό, όταν στήριξαν εν μέσω πανηγυρισμών την αραβική άνοιξη και τώρα δεν έχουν ιδέα που αρχίζει και που τελειώνει μια κρίση καθώς ανά πάσα στιγμή ξεφυτρώνει μια νέα εστία. Τα σύνορα καταρρέουν, οι κοινωνίες αποσυντίθενται, μισθοφόροι, πράκτορες όλων των εθνικοτήτων συναγωνίζονται σε προβοκάτσιες και ανικανότητα και τελικά το χάος κυριαρχεί.

Η μαρτυρία

Ελληνας διπλωμάτης που έχει παρακολουθήσει με προσοχή όλες τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή   τα τελευταία χρόνια, σχολίαζε με ειρωνεία αυτόν τον πόλεμο της δύσης εναντίον των τζιχαντιστών.  Θυμάται  ότι, πρόσφατα μάλιστα, στις συναντήσεις που γίνονταν στο πλαίσιο της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, με προσκεκλημένους τους σημερινούς  τζιχαντιστές και τότε «επαναστάτες»  κατά του Ασαντ, υπήρχε άλλο κλίμα εντός της αίθουσας και άλλο εκτός. Εντός, οι διπλωμάτες αντιλαμβάνονταν ότι πρόκειται για τυχοδιώκτες και μισθοφόρους που κανείς δεν  μπορεί να εμπιστευτεί και εκτός της αίθουσας, έκαναν δηλώσεις για νέα εποχή στην περιοχή, για αγγέλους της ελευθερίας και άλλα γραφικά. 
Άλλος διπλωμάτης, εξίσου έμπειρος και γνώστης των εξελίξεων, θυμάται ότι σε κάθε συνάντηση εμφανίζονταν διαφορετικά πρόσωπα, που υποτίθεται συγκροτούσαν την ηγετική ομάδα του συνασπισμού κατά του Ασαντ. Οι ερωτήσεις πολλές φορές έπεφταν βροχή και τελικά Έλληνας πρέσβης σε  ευρωπαική πρωτεύουσα,  όταν ρώτησε ξένο συνάδελφό του μεγάλης δυτικής χώρας, «που τους βρήκατε τους.. νέους επαναστάτες», εκείνος  απάντησε: «αυτούς δεν τους ξέρω, γιατί χθες συζητούσα με άλλους!...»

Η γεωπολιτική

Αυτές οι περιγραφές, αν και φαντάζουν ως  αστεία στιγμιότυπα μιάς  επίκαιρης αφήγησης, έχουν ιδιαίτερη πολιτική και ιστορική αξία. Γιατί κάποια στιγμή, η ροή των εξελίξεων θα είναι αυτή που θα προσδιορίσει και την αλήθεια γύρω από τις πολιτικές που εφαρμόζουν οι ΗΠΑ και οι άλλες δυτικές χώρες στην περιοχή της Μέσης Ανατολής. 
Η υπόθεση της αλλαγής του χάρτη στην ευρύτερη Μέση Ανατολή ήταν ένα παλιό σχέδιο του πατέρα Μπους και των Ρεμπουμπλικάνων  για την αναδιάταξη της ευρύτερης Μέσης Ανατολής, αλλά ποτέ δεν  έγινε σαφές τι ακριβώς επιδιώκονταν μέσω αυτού του σχεδίου. Τότε μιλούσαν για την ανάγκη εκδημοκρατισμού των χωρών της περιοχής, χωρίς να λαμβάνονταν υπόψη οι ιδιαιτερότητες κάθε χώρας. Η δημοκρατία μπορεί να καλλιεργηθεί μέσω της παιδείας, μέσω πολιτικών σχεδίων και προγραμμάτων και δεν μπορεί να επιβληθεί με τη βία. Πόσο μάλλον που οι παραδόσεις και η πολιτική κουλτούρα στον αραβικό κόσμο έχει εντελώς διαφορετικά χαρακτηριστικά από την δύση.  Προφανώς κάποιοι στις ΗΠΑ νόμισαν ότι όλα γίνονται αν έχεις πεζοναύτες και F 16, πράγμα αδιανόητο.  
Η παταγώδης αποτυχία στο Αφγανιστάν, η εκκωφαντική αναδίπλωση στο Ιράκ, η ανατροπή του Καντάφι, η απόπειρα ανατροπής του Ασαντ, η ανατροπή του Μουμπάρακ στην Αίγυπτο και η αδυναμία να υπάρξει ομαλή διάδοχη κατάσταση, οδήγησε την περιοχή στο χάος. Εκατομμύρια μετανάστες, πόλεμοι σε μια περιοχή που αδυνατεί να διατηρήσει σύνορα και να σεβαστεί κανόνες, ωμή βία, μίσος  και  αποσάρθρωση των κρατικών οντοτήτων συνιστούν ένα κολοσσιαίο πρόβλημα. Δεν υπάρχουν πλέον θεσμικοί συνομιλητές, δεν υπάρχουν τα εχέγγυα ομαλών διαπραγματεύσεων για την αναζήτηση λύσεων, κατά συνέπεια, όσο περνά ο χρόνος, τόσο περισσότερο θα επιδεινώνεται η κατάσταση, μέχρι οι λαοί και τα συστήματα να οδηγηθούν σε πλήρη εξουθένωση και ανυπαρξία με άγνωστο μέλλον. 
Το Ιράκ, είναι στο πλευρό των Αμερικανών και των Γάλλων μη έχοντας και άλλη επιλογή. Ο Λίβανος   έχει εσωτερικό πρόβλημα με την Χεζμπολάχ, αδυνατεί να γίνει μέλος ενός στρατιωτικού συνασπισμού, άρα απλά  περιμένει βοήθεια και ελπίζει για το μέλλον του. Το Μπαχρέιν είναι στο πλευρό του ΝΑΤΟ, όπως από παλιά είναι και η Ιορδανία. Η πλέον αρτηριοσκληρωτική χώρα της περιοχής, η Σαουδική Αραβία, αφού πρώτα χρηματοδοτεί ο,τιδήποτε κινείται στην περιοχή, στη συνέχεια πανικοβάλλεται φοβούμενη επίδραση στο εσωτερικό της και συντάσσεται με την δύση, ενώ στον πόλεμο συμμετέχουν στο πλευρό των ΗΠΑ και τα Εμιράτα. 
Ιδιαίτερη αξία έχει η εμπλοκή της Γερμανίας, καθώς έχει στείλει αλεξιπτωτιστές στο Ιράκ για να εκπαιδεύσουν τους Κούρδους μαχητές, έχει επίσης αποστείλει 16.000 όπλα, τεθωρακισμένα οχήματα και εκατοντάδες αντιαρματικά.  Κούρδοι μαχητές επίσης εκπαιδεύτηκαν στη Γερμανία, ενώ πρόσφατα, ο Γερμανός υπουργός Άμυνας δήλωσε ότι η χώρα του θα δώσει  τα όπλα που χρειάζονται για να οπλιστούν 4.000 Κούρδοι στρατιώτες, καθώς και 36 τόνους ανθρωπιστικής βοήθειας.
Μικρότερη ή μεγαλύτερη συμμετοχή, ανάλογα με τις δυνατότητες, έχουν η Αυστραλία, η Ιταλία, η Τσεχία, η Αλβανία, η Εσθονία, η Ουγγαρία, το Βέλγιο  και η Δανία.

Ελλάδα–Τουρκία

Μετά την «απαγωγή» 49 Τούρκων υπηκόων, διπλωματών και άλλων πολιτών, η Αγκυρα αρνήθηκε να  παραχωρήσει έδαφος και εναέριο χώρο για επιθέσεις κατά των τζιχαντιστών. Πολλές δυτικές χώρες σύμφωνα με πληροφορίες ζητούσαν συγκεκριμένα στοιχεία από  την Τουρκία, προκειμένου να βοηθήσουν, αλλά στοιχεία δεν πήραν ποτέ, γεγονός που ερμηνεύθηκε ως ανύπαρκτη υπόθεση απαγωγής. Η υπόθεση αυτή όμως έληξε μυστηριωδώς, όπως μυστηριωδώς άρχισε και αμέσως η τουρκική κυβέρνηση, υπό την σφοδρή πίεση των ΗΠΑ, έφερε το θέμα στο κοινοβούλιο το οποίο αποφάσισε την συμμετοχή της Αγκυρας στον πόλεμο. Ο βάλτος της Μέσης Ανατολής ίσως αποδειχθεί ένα ιστορικής σημασίας μάθημα για την Τουρκία. Στην Τουρκία, αρκετοί θεωρούν επιβεβλημένη την συμμετοχή της  στον πόλεμο, γιατί πιστεύουν ότι με την δημιουργία ζωνών ασφαλείας στα σύνορα με την Συρία και το Κουρδιστάν, θα αποτρέψουν την δημιουργία ενός μεγάλου κουρδικού κράτους και θα ελέγχουν μελλοντικά, ως ένα βαθμό τμήμα της Συρίας και του βορείου Ιράκ. Η Συρία όμως θα θεωρήσει εισβολή οποιαδήποτε παραβίαση των συνόρων της. Ετσι θα αρχίσει η νέα περιπέτεια για την Τουρκία, αν αποτολμήσει να κάνει εισβολή.
Πολλές χώρες, με πρώτες τις ΗΠΑ έκαναν σχέδια για την είσοδο σε έναν πόλεμο, αλλά ποτέ δεν υπήρξε ένα ορθολογικό σχέδιο εξόδου, με συνέπεια οι Αμερικανοί να έχουν αναδιπλωθεί σε όλα τα μέτωπα. Ετσι και η Τουρκία, αν και είναι πολύ προσεκτική, ενώ ελπίζει όπως προαναφέρθηκε σε κάποια οφέλη, στην πραγματικότητα την έχουν ζώσει τα φίδια. Γιατί , όπως όλα δείχνουν οι Κούρδοι, τους οποίους ενισχύουν όλοι, είναι βέβαιο ότι θα είναι οι κερδισμένοι από την κρίση αυτή. Αυτό σημαίνει ότι η Τουρκία από ελεγκτής, ίσως καταστεί ελεγχόμενος από διάφορες πλευρές και ενώ θα βρίσκεται σε κρίση και με την δύση και με την ανατολή.

Η Ελλάδα

Η Ελλάδα συμμετέχει με αποστολή πυρομαχικών στους Κούρδους. Δεν είναι τίποτα σοβαρό, όλη η Ευρώπη ενισχύει τους Κούρδους. Το θέμα για την Ελλάδα είναι ότι έχει ανάγκη από ένα σοβαρό διπλωματικό σχέδιο για να εξισορροπήσει την στρατιωτική συμμετοχή της Τουρκίας. Είναι αδιανόητο, οι Κούρδοι ηγέτες, Ταλαμπανί και Μπαρζανί να πηγαινοέρχονται στην Τουρκία και να μην έχουν προσκληθεί ποτέ στην Ελλάδα, Είναι αδιανόητο, η Ελλάδα να μην έχει διπλωματική παρουσία στο Κουρδιστάν, είναι αδιανόητο να μην έχει πραγματοποιηθεί μια συνάντηση Κούρδων, Σύρων, Ιρανών, Ιρακινών στην Ελλάδα, με στόχο την δημιουργία μιάς διπλωματικής βάσης, χρήσιμης σίγουρα για την ειρήνευση και την ανοικοδόμηση της περιοχής. 
Ο πόλεμος αυτός,ούτε τη δύση ωφελεί, ούτε φυσικά καμία χώρα της περιοχής. Τα ελληνικά συμφέροντα βρίσκονται στην αντίθετη ακριβώς κατεύθυνση από τα συμφέροντα των δυτικών χωρών, αν υποθέσουμε ότι ξέρουμε τι ακριβώς επιδιώκουν.
Ο πρωθυπουργός που φέρει την θεσμική ευθύνη, οφείλει να ενεργοποιηθεί και να κινηθεί προς αυτή την κατεύθυνση. Το γεγονός  ότι παραμένει αδρανής είναι ανησυχητικό και επιβεβαιώνει προς το παρόν τον προβληματισμό πολλών διπλωματών, ότι ο κ. Σαμαράς είναι ο πλέον αρνητικός παράγοντας στις διεθνείς σχέσεις της χώρας.

«ΣΤΡΕΣ ΤΕΣΤ» ΓΙΑ ΤΟ ΚΙΝΕΖΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ

«ΣΤΡΕΣ ΤΕΣΤ» ΓΙΑ ΤΟ ΚΙΝΕΖΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ

ΣΚΕΨΕΙΣ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΙΣ ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΧΟΝΓΚ ΚΟΝΓΚ

Του ΠΕΤΡΟΥ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ

Την περασμένη Τετάρτη, η Κίνα γιόρτασε την 65η επέτειο της ανακήρυξης Λαϊκής Δημοκρατίας από τον Μάο Τσετούνγκ. Η εθνική εορτή προσέφερε στο πλέον πολυάνθρωπο έθνος της Γης την ευκαιρία να ανακεφαλαιώσει την τεράστια απόσταση που διήνυσε υπό την ηγεσία του ΚΚΚ και να στοχαστεί πάνω στις μεγάλες προκλήσεις που συνοδεύουν την πυρετική οικονομική ανάπτυξη μετά το ιστορικό άνοιγμα του Ντενγκ Σιαοπίνγκ στην παγκόσμια αγορά.

Τούτη τη φορά, όμως, τα παραδοσιακά πυροτεχνήματα δεν φώτισαν τον ουρανό του Χονγκ Κονγκ. Το κοσμοπολίτικο λιμάνι, που φιλοξενεί επτά εκατομμύρια κατοίκους σε έκταση μικρότερη από το ένα τρίτο της Αττικής, αποτέλεσε ηχηρή παραφωνία στο εορταστικό σκηνικό με το κύμα των διαδηλώσεων υπέρ της διεξαγωγής ελεύθερων εκλογών. Διεθνή μέσα ενημέρωσης παραλλήλισαν τη νέα κρίση με τα δραματικά γεγονότα του 1989 στην πλατεία Τιενανμέν του Πεκίνου. Οι χολιγουντιανοί σκηνοθέτες δεν άργησαν να βρουν και τα απαραίτητα σύμβολα: τη θέση του θρυλικού ανθρώπου με τις σακούλες του σούπερ μάρκετ, που στεκόταν μόνος του απέναντι στα τανκς, το 1989, ήρθε να πάρει ο άνθρωπος με την ανοιγμένη ομπρέλα, απέναντι στα δακρυγόνα της αστυνομίας. Σε χρόνο μηδέν, η «επανάσταση της ομπρέλας» είχε επιβληθεί στον κυβερνοχώρο.

 Στον πραγματικό κόσμο, ο παραλληλισμός ακούγεται περισσότερο προβληματικός. Όχι μόνο γιατί υπάρχει τεράστια απόσταση ανάμεσα στα τανκς και τα δακρυγόνα, όπως και ανάμεσα στη φτωχή Κίνα του 1989 και στον αναδυόμενο γίγαντα του 2014. Αλλά και γιατί η εξέγερση στην καρδιά του Πεκίνου, τη χρονιά που έπεφτε το Τείχος του Βερολίνου, αποτελούσε έκφραση ενός πολύ ευρύτερου ρεύματος, της κατάρρευσης του ιστορικού κομμουνισμού, ενώ τα τωρινά γεγονότα στο λιλιπούτειο Χονγκ Κονγκ έχουν, τουλάχιστον για την ώρα, περιορισμένο χαρακτήρα. Και η αλήθεια γι’ αυτά τα γεγονότα δεν είναι μονόχρωμη.

Αφορμή για την εκδήλωση του κινήματος Occupy Central στάθηκε η απόφαση του Πεκίνου, που δημοσιοποιήθηκε στις 31 Αυγούστου, να επιλεγεί ο επόμενος κυβερνήτης του Χονγκ Κονγκ, το 2017, με καθολική ψηφοφορία, αλλά μόνον αφού μια ελεγχόμενη από το Πεκίνο επιτροπή εγκρίνει τους υποψηφίους. Οι ακτιβιστές της αντιπολίτευσης και ισχυρές κυβερνήσεις της Δύσης εξανέστησαν, κάνοντας λόγο για παρωδία δημοκρατίας, που παραβιάζει τον Βασικό Νόμο του 1997 – προϊόν συμφωνίας μεταξύ Πεκίνου και Λονδίνου, που επέτρεψε την ενσωμάτωση της παλιάς βρετανικής αποικίας στην Κίνα, με καθεστώς αυτονομίας για 50 χρόνια.

Στην πραγματικότητα, ο Βασικός Νόμος ορίζει (άρθρο 45) ότι ο κυβερνήτης του Χονγκ Κονγκ «θα επιλέγεται είτε με εκλογές είτε με διαβουλεύσεις σε τοπικό επίπεδο και θα διορίζεται από την κεντρική κυβέρνηση» του Πεκίνου. Ως «τελικός» στόχος, στο τέλος μιας «σταδιακής και συντεταγμένης διαδικασίας» ορίζεται «η εκλογή κυβερνήτη με καθολική ψηφοφορία, αφού θα έχει προηγηθεί η διαπίστευση υποψηφίων από επιτροπή ευρείας αντιπροσώπευσης». Επομένως, το Πεκίνο συμπεριφέρθηκε τηρώντας επακριβώς το γράμμα του νόμου. Ασφαλώς η διαδικασία που επιλέχθηκε δεν είναι ιδανική, παραμένει πάντως πολύ δημοκρατικότερη από τη μέχρι τώρα ισχύουσα πρακτική, του διορισμού κυβερνήτη από εκλεκτορικό σώμα 1.200 προυχόντων.

Όσο για τις μεγάλες δυνάμεις που επικρίνουν την Κίνα, το ερώτημα είναι εύλογο: Ποιος από τους 28 Βρετανούς κυβερνήτες του Χονγκ Κονγκ στα 155 χρόνια αποικιοκρατίας εκλέχτηκε από τον ντόπιο πληθυσμό; Και πώς να μην υποθέσει κανείς ότι η ενόχληση του Λονδίνου και της Ουάσιγκτον έχει λιγότερο να κάνει με τη δημοκρατία στο Χονγκ Κονγκ και περισσότερο με την ορμητική άνοδο της Κίνας, τη στήριξη του Βλαντιμίρ Πούτιν από τον Σι Τζινπίνγκ στην ουκρανική κρίση, το ρωσοκινεζικό Σύμφωνο της Σαγκάης και την πρόσφατη απόφαση των BRICs για δημιουργία Αναπτυξιακής Τράπεζας, εν είδη αντίβαρου στο ΔΝΤ;

Όλα αυτά δεν σημαίνουν, βέβαια, ότι πρόκειται για τεχνητή κρίση, προϊόν ιμπεριαλιστικής συνωμοσίας, όπως υπονοούν τα επίσημα κινεζικά μέσα ενημέρωσης. Η αλματώδης αύξηση των ενοικίων, η συρρίκνωση των ευκαιριών στην αγορά εργασίας και ο πόθος για ανόθευτη δημοκρατία είναι ισχυροί παράγοντες τροφοδοσίας αντιπολιτευτικών κινημάτων. Σε κάθε περίπτωση, η σύγκρουση στο Χονγκ Κονγκ θέτει σε δεινή δοκιμασία τη στρατηγική «μία χώρα, δύο κοινωνικά συστήματα» –που αποτελεί το πρότυπο του Πεκίνου για τη μελλοντική ενσωμάτωση της Ταϊβάν– όπως και τον ιστορικό συμβιβασμό μεταξύ κομμουνιστικής ηγεσίας και τοπικών ολιγαρχών. Δηλαδή, τον ίδιο τον πυρήνα του κινεζικού μοντέλου, όχι μόνο στο Χονγκ Κονγκ, αλλά και στη Σαγκάη και στο Πεκίνο.

ΕΚΒΙΑΖΟΥΝ ΤΟΥΣ ΒΟΥΛΕΥΤΕΣ ΤΟΥΣ

ΕΚΒΙΑΖΟΥΝ ΤΟΥΣ ΒΟΥΛΕΥΤΕΣ ΤΟΥΣ.

Του Γ.ΔΕΛΑΣΤΙΚ

Πανικοβλήθηκαν δικαιολογημένα ο Αντώνης Σαμαράς και ο Βαγγέλης Βενιζέλος μόλις διάβασαν το πρωτοσέλιδο άρθρο του Βήματος την περασμένη Κυριακή, το οποίο υπέγραφε ο εκδότης Σταύρος Ψυχάρης. «Φημολογείται ότι ο ένας δεν θέλει να παραμείνει και ο άλλος δεν επείγεται!» άρχιζε το άρθρο. «Ο λόγος φυσικά για τον πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά και τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης Αλέξη Τσίπρα» εξηγούσε. Στη συνέχεια ο Στ. Ψυχάρης πετούσε την πολιτική βόμβα «Πολλές φορές, σχεδόν όλοι οι πρωθυπουργοί της Ελλάδος έχουν διατυπώσει την επιθυμία να παραιτηθούν μη αντέχοντας την πίεση της κοινής γνώμης και την οργή της κοινωνίας»!

Ο Σαμαράς δηλαδή «δεν θέλει να παραμείνει» πρωθυπουργός, ενώ πρωθυπουργοί θέλουν να παραιτηθούν επειδή δεν αντέχουν «την οργή της κοινωνίας» εναντίον τους! Σε ελεύθερη απόδοση το μήνυμα ήταν σαφέστατο: Σήκω φύγε, Σαμαρά, γιατί η κοινωνία έχει οργιστεί εναντίον σου! Η παταγώδης αποτυχία του Πρωθυπουργού Αντ. Σαμαρά να αποσπάσει κάτι από τη καγκελάριο της Γερμανίας Άνγκελα Μέρκελ τον κατέστησε άχρηστο στα μάτια μερίδας της ελίτ της ελληνικής αστικής τάξης. Αυτό το τμήμα της οικονομικής και πολιτικής ολιγαρχίας της χώρας προωθούσε τη γραμμή απαλλαγής από την κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου με εκλογή το Νοέμβριο και μάλιστα με τις ψηφοφορίες εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας να έχουν προηγηθεί και να έχουν αποτύχει. Θεωρούσε φυσικά ότι ΝΔ-ΠΑΣΟΚ θα έχαναν τις εκλογές, αλλά ο ΣΥΡΙΖΑ θα νικούσε τη ΝΔ με 3 έως 5 εκατοστιαίες μονάδες διαφορά. Δεν θα είχε φυσικά αυτοδυναμία και στόχος τους ήταν να τον υποχρεώσουν να συγκυβερνήσει με το Ποτάμι του Σταύρου Θεοδωράκη, οπότε θα εγκλωβιζόταν αμέσως και άκοπα στο συστημικό πλαίσιο. Εκτιμούσαν, αντιθέτως, ότι αν οι εκλογές γίνουν τον Μάρτιο είναι πιθανό ο ΣΥΡΙΖΑ να υπερέχει ακόμη και… 8 με 10 εκατοστιαίες μονάδες της ΝΔ, οπότε θα κινείται στα όρια ή και στο πλαίσιο της αυτοδυναμίας. Σε μια τέτοια περίπτωση, προφανώς η πλήρης ενσωμάτωση του ΣΥΡΙΖΑ θα απαιτήσει περισσότερο χρόνο και κόπο.

 Δεν έχει σημασία η άκρως αμφιλεγόμενη ορθότητα αυτών των εκτιμήσεών τους. Σημασία έχει ότι στη βάση αυτών των υπολογισμών κινήθηκαν. Ο Σαμαράς και ο Βενιζέλος προφανώς δεν δέχτηκαν να πάνε σαν πρόβατα επί σφαγή και αντέδρασαν με τον αναμενόμενο τρόπο – ζητώντας δηλαδή από τους βουλευτές τους ψήφο εμπιστοσύνης. Ήταν αναγκαίο να το κάνουν, αν ήθελαν να επιβιώσουν πολιτικά έστω και τρεις-τέσσερις μήνες παραπάνω. Ο λόγος είναι ότι βλέποντας ή διαισθανόμενοι αυτό το κλίμα επερχόμενου τέλους της κυβέρνησης Σαμαρά – Βενιζέλου, ειδικά στο ΠΑΣΟΚ είχαν ξεσηκωθεί κυριολεκτικά οι πάσης φύσεως δελφίνοι, πραγματικοί ή κατά φαντασίαν, διαφοροποιούμενοι στα πάντα από τον πρόεδρο του κόμματος για να του φάνε την καρέκλα! Ήταν ζήτημα ζωής και θανάτου για τον Βενιζέλο να προωθηθεί η διαδικασία της παροχής ψήφου εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση. Ανέκαθεν οι κυβερνήσεις που παίρνουν μέτρα αντιλαϊκά απαιτούν από τους βουλευτές τους ψήφο εμπιστοσύνης, γιατί έτσι γελοιοποιούν και εξευτελίζουν κάθε εσωκομματική αντιπολίτευση, καθώς όλοι οι «αντάρτες» βουλευτές ψηφίζουν σχεδόν πάντα στο σύνολό τους υπέρ της κυβέρνησης του αρχηγού τους, την πολιτική της οποίας επέκριναν μέχρι τότε! Γίνονται ρεζίλι λόγω αυτής της στάσης τους και απαξιώνεται ακόμη περισσότερο το σύνολο των βουλευτών. Αυτό όμως καθόλου δεν νοιάζει τους πολιτικούς αρχηγούς, αφού μέσα στη γενική καθίζηση κύρους των βουλευτών , αυτοί προσωπικά ενισχύονται εσωκομματικά, ανεξάρτητα αν όλο το κόμμα τους βουλιάζει βαθύτερα στο βούρκο!

Είναι βέβαιοι λοιπόν ο Σαμαράς και ο Βενιζέλος ότι θα πάρουν ψήφο εμπιστοσύνης. Αυτό σημαίνει ότι θα παραμείνουν στην εξουσία τουλάχιστον ως το Φεβρουάριο, άρα πέντε σχεδόν μήνες ακόμη. Υπολογίζουν ότι στο διάστημα αυτό πάρα πολλά μπορούν να γίνουν. Πολιτικές εξελίξεις στην Ευρώπη, οικονομικές δοσοληψίες με την εγχώρια οικονομική ελίτ κατά τη σημερινή εκποίηση της δημόσιας περιουσίας, διευκολύνσεις οικονομικού χαρακτήρα σε ισχυρούς παράγοντες και τόσα άλλα που καμία σχέση δεν έχουν με το μίσος των λαϊκών τάξεων και των κοινωνικών στρωμάτων τα οποία καταστρέφονται από την οικονομική πολιτική της κυβέρνησης ΝΔ-ΠΑΣΟΚ. Ας μην ξεχνάμε ότι το Μάρτιο του 2015 θα γίνουν εκλογές μόνο αν η κυβέρνηση δεν μαζέψει 180 βουλευτές για να βγάλει Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Οι βουλευτές δηλαδή και όχι ο λαός θα αποφασίσουν αν θα πάμε σε εκλογές ή όχι! Και μάλιστα όχι οι βουλευτές. Από καμιά εικοσαριά «ξέμπαρκους» βουλευτές θα κριθεί το αν θα βγεί ή όχι Πρόεδρος της Δημοκρατίας, άρα αν θα πάμε ή όχι σε πρόωρες βουλευτικές εκλογές. Κανένας δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι αυτοί οι βουλευτές θα αποδειχθούν «βράχοι ηθικής» και θα αποκρούσουν κάθε απόπειρα δελεασμού, εξαγοράς ή εκβιασμού.

Πιστεύουμε ότι πολλά έχουν να δουν τα μάτια μας ακόμη μέχρι τον Φεβρουάριο. Είμαστε βέβαιοι ότι θα είναι ενδιαφέροντα. Καθόλου σίγουροι όμως δεν είμαστε αν οι εξελίξεις θα είναι σε μια θετική κατεύθυνση. Πρώτα θα δούμε τα γεγονότα και κατόπιν θα διαμορφώσουμε άποψη. Όταν π.χ. ακούμε τον Γιώργο Σταθάκη του ΣΥΡΙΖΑ να δηλώνει στο ραδιοφωνικό σταθμό Παραπολιτικά 90,1 ότι «Θα διαπραγματευτούμε το Μνημόνιο χωρίς να είναι στο πρόγραμμά η μονομερής διαγραφή του χρέους» και ότι «μονομερής διαγραφή του χρέους δεν είναι θέση του ΣΥΡΙΖΑ», εμείς πρέπει να καταλάβουμε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ… «θα σκίσει το Μνημόνιο» και να χαρούμε;

Αλλάζουν όλα και μας αλλάζουν

Αλλάζουν όλα και μας αλλάζουν

Του Τάσου Τσακίρογλου

«Οι άνθρωποι χάνονται μεταξύ τους άμα τους αποσπάσεις βίαια από το περιβάλλον τους. Το ίδιο συμβαίνει όταν αποσπάσεις βίαια το περιβάλλον από τους ανθρώπους». Ετσι ξεκινούσε το εξαιρετικό του μυθιστόρημα «Ποδηλάτης με βατραχοπέδιλα» ο συνάδελφος Πέτρος Μανταίος, περιγράφοντας την οικιστική και περιβαλλοντική υποβάθμιση της Αθήνας τις δεκαετίες του 1960-70, εποχή της πολυκατοικίας και του μπετόν, και τις συνέπειες που είχαν οι δραματικές αυτές αλλαγές στον ψυχισμό των κατοίκων της πόλης.

Σήμερα θα ήταν ίσως αναγκαίο να γραφτεί ένα άλλο αντίστοιχο «μανιφέστο». Αυτή τη φορά όχι για το πώς αποσπάστηκε βίαια το φυσικό και οικιστικό περιβάλλον από τους ανθρώπους, αλλά, αντίστοιχα, για το πώς η καταλυτική οικονομική κρίση άλλαξε βίαια το κοινωνικό περιβάλλον, το πλαίσιο αναφοράς και ζωής των πολιτών στην Ελλάδα. Να υπάρξει μια «μαύρη βίβλος» της περιόδου κατά την οποία κομμάτι κομμάτι αφαιρέθηκε από την πλειονότητα των Ελλήνων κάθε σταθερά, κάθε δεδομένο και κάθε ορίζουσα της ζωής τους.

Οι περισσότεροι από εμάς, βυθισμένοι για μια δεκαπενταετία στα μαυλιστικά όνειρα μιας σταχτοπούτας που έγινε πριγκίπισσα, ενός λαού που από βιοπαλαιστής και υπάλληλος έγινε επενδυτής, γευσιγνώστης του γκουρμέ και καταναλωτής κουβανέζικων πούρων και μαλτ ουισκιού, ξυπνήσαμε βίαια σ’ έναν εφιάλτη χωρίς τέλος. Ανοίξαμε τα μάτια ακριβώς στη σκηνή του έργου που ακούγεται το «καλώς ορίσατε στην έρημο του πραγματικού».

Γιατί όντως γύρω μας απλώνεται μια κοινωνική έρημος. Τα κεκτημένα, τα δεδομένα, οι σταθερές και οι ορίζουσες της ζωής μας σαρώθηκαν από τον άνεμο της ερήμου, την οποία πρέπει αναγκαστικά να διασχίσουμε ως προσωπική μεταφορική άσκηση αυτογνωσίας, αντοχής και αυτοπειθαρχίας. Οι σκελετοί κάθε είδους γύρω μας μάς θυμίζουν το επικίνδυνο του εγχειρήματος, όμως στο σενάριο αυτό δεν υπάρχει επιστροφή.

Εδώ θα κριθούν το ένστικτο επιβίωσης, η εφευρετικότητα και, κυρίως, η βούληση για ζωή και αλλαγή. «Αλλάζουν όλα εδώ κάτω με ορμή, τι να καταλάβουμε οι φτωχοί» έλεγε πριν από χρόνια ο Σαββόπουλος, όμως η κατανόηση και η συνειδητοποίηση αυτού που ζούμε είναι η αναγκαία και ικανή συνθήκη για τη φυσική, ηθική και συναισθηματική μας επιβίωση. Η κρίση συνήθως βγάζει από τους ανθρώπους τα χειρότερα στοιχεία. Ο νεοφιλελευθερισμός, η γυμνή εκδοχή του αρπακτικού καπιταλισμού, καλλιεργεί τον ανταγωνισμό, την ανθρωποφαγία, την εξαπάτηση, την εκμετάλλευση χωρίς τύψεις, την επιθετικότητα και τη λογική «ο νικητής τα παίρνει όλα». Άρα το παν είναι η διαχείριση του εαυτού με τέτοιο τρόπο που να σε φέρει στην πλευρά των νικητών. Με κάθε κόστος και θυσία. Σ’ αυτή την κατεύθυνση το να διασχίσεις την έρημο δεν είναι μόνο ή κυρίως η αναμέτρηση με τον εαυτό σου, τις αδυναμίες και τις ανάγκες σου, αλλά και ένα ριάλιτι σόου επικράτησης έναντι των ανταγωνιστών σου. Σ’ αυτόν τον αγώνα, όπως πολύ όμορφα λέει ο Ζίγκμουντ Μπάουμαν, «ποτέ δεν ήμασταν τόσο ελεύθεροι. Ποτέ δεν έχουμε αισθανθεί τόσο αδύναμοι». Σήμερα μπορούμε να κριτικάρουμε όσο θέλουμε το κράτος, την κυβέρνηση, την τρόικα ή τον καπιταλισμό. Ωστόσο κυριαρχεί η αίσθηση αδυναμίας απέναντι σ’ ένα γραφειοκρατικό σύστημα από το οποίο θα ξαφνιαζόταν ακόμα και ο Κάφκα.

Η αντίσταση στην κρίση και στις αλλαγές που αυτή επιφέρει είναι ένας αγώνας να κρατήσουμε την ταυτότητά μας, τις αξίες μας και τα συναισθήματά μας. Το μέλλον, όπως προέβλεψε ο Μ. Κατσαρός, είχε όντως πολλή ξηρασία. Θα βρούμε τη δύναμη να περπατήσουμε μέχρι την πηγή;