Τελετή αφής της Ολυμπιακής φλόγας … «Όμως, εμένα δε μου ταιριάζει και δεν μπορώ να το χωρέσω μέσα μου»
Εξομολόγηση; Σίγουρα ανάγκη… Σπάνια κάνω μεγάλες αναρτήσεις. Αυτή όμως είναι η γνώμη μου, η αλήθεια μου και καλοδεχούμενη οποιαδήποτε άλλη… κάθε τί άλλο θα ήταν φασιστικό. Ένιωσα όμως μεγάλη ανάγκη να την πω ίσως γιατί έχω τα «δικά μου φαντασιακά» και βρήκα και την ευκαιρία και μιλήσω για την αφή της φλόγας.
Φοιτούσα ακόμα στο ΤΕΦΑΑ του ΕΚΠΑ όταν αποφάσισα ότι ο πρωταθλητισμός δε με αφορά, αντίθετα με τον αθλητισμό και τον αγώνα που αγαπώ. Σταδιακά μάλιστα, ψηλαφώντας τα «σύγχρονα ποδάρια» του πρωταθλητισμού άρχισε να με απωθεί.
- Αυτό επηρέασε και το γενικότερο ενδιαφέρον μου για τους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες αφήνοντας όμως αλώβητη την αγάπη μου στην αρχαιοελληνική αισθητική και τη λατρεία μου στον τόπο μου, χωριό της μάνας μου, την Αρχαία Ολυμπία. Ολύμπια τα λέγαμε εμείς.
- Μεγάλωσα με την ιστορία της «σαν παραμύθι», έπαιξα εκεί μέσα, ερωτεύτηκα, ντύθηκα Ιέρεια… «Ολυμπία σε λένε και όχι Ολυμπιάδα σαν τη μάνα του Φιλίππου» έλεγε ο θείος μου.
Αδιαμφισβήτητη ιερότητα του χώρου: τη νιώθεις όταν περάσεις το δρόμο που διασχίζει το χωριό, μετά τη γέφυρα του Κλαδέου στρίψεις δεξιά και πατήσεις το άπειρο…
- Αυτή την αίσθηση γιγάντωσε η οικογενειακή ιστορία (το παραμύθι που με μεγάλωσε) που θέλει τον παππού μου, δικηγόρο, Γιώργο Κούτρα να αλληλογραφεί (θεσμικά)τον Κουπερτέν (βλ. φωτό) και τέλος να παραλαμβάνει θεσμικά επίσης, την καρδία του προκειμένου να ταφεί την Αρχαία Ολυμπία.
- Αυτός ο παππούς, ο βενιζελικός μέχρι κόκαλο, μου διηγούνταν τις έντονες αντιρρήσεις του για τη λαμπαδηδρομία, ειδικά εκείνη την πρώτη που θα έστελνε τη φλόγα στους αγώνες του χιτλερικού Βερολίνου, εξηγώντας μου παράλληλα, ότι η αρχική ιδέα (συνάντηση ολυμπιακής επιτροπής στην Τεγαία το 1934) ήταν να ταξιδέψει ένα κλαδί ελιάς μια μέρα απλά όλο τον κόσμο.
Πώς να μην έχει αντιρρήσεις ο παππούς ο Γιώργος; Η Λίζα Ρίφενσταλ, επίσημη σκηνοθέτιδα του Χίτλερ, το 1936, εμπνεύστηκε τη λεγόμενη τελετή αφής της Ολυμπιακής φλόγας. Για πρώτη φορά η φλόγα φτάνει στο ναζιστικό Βερολίνο λοιπόν.
- Σκηνοθέτησε (κατά το δοκούν) και το ντοκιμαντέρ με τίτλο "Ολυμπία". (Τη σκηνοθέτιδα βράβευσε η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή/ΔΟΕ στο Μόντρεαλ το 1976, απονέμοντας της “Ολυμπιακό δίπλωμα”.
- Στο τέλος, παράκουσε τον Χιτλερ και αποτύπωσε τις νίκεςτου Όουεν έχοντας επικρατήσει μέσα της η δημιουργός).
- Το έργο της ενέπνεε μεγαλομανία, μιλιταρισμό και όλα τα σχετικά τα οποία ο Τζέσσε Όουενς, ο μαύρος Αμερικανός πετά στα σκουπίδια με τις νίκες του στο Βερολίνο!
Ευτυχώς όπως έλεγε ο παππούς και ο θείος μου και φαίνεται στα αρχεία,
- η αρχαιτιπική λιτότητα, το αρχαιοελληνικό μέτρο επικράτησε ως δια μαγείας και η τελετή, με προθιέρεια και χορογράφο την Κούλα Πράτσικα (ιδρύτρια της κρατικής Σχολής Ορχηστικής Τέχνης, της γνωστής ως Κρατικής Σχολής Χορού) είχε μια αισθητική πού απόρρεε από το χώρο.
Μικρό κοριτσάκι τότε η Μαρία Χορς, συμμετείχε ως Ιέρεια.
- Από το 1964 έως το 2006 τέλεσε επίσημη χορογράφος της τελετής Αφής της Ολυμπιακής Φλόγας εμπλουτίζοντας συνεχώς τη καλλιτεχνική επιμέλεια του τελετουργικού με πρωτοποριακές ιδέες.
- Ναι, η σπουδαία χορογράφος καινοτομούσε! Με ευαισθησία, γνώση, υψηλή αισθητική, ΣΕΒΑΣΜΟ ΣΤΑ ΑΡΧΕΤΥΠΑ, εμβάθυνε συνεχώς και σε διάλογο με το λιτό και περιεκτικό, όπως η ίδια έλεγε μοχθούσε να φέρει το αρχαιοελληνικό μέτρο στο σήμερα.
- Τίποτα δεν ήταν στατικό: τα ρούχα, η χορογραφία εξελίσσονταν ακολουθώντας μια παράδοση σα δένδρο που απλώνεται όλο και πιο ψηλά και μακριά από τις ρίζες ευωδιάζοντας αιώνες συλλογικής μνήμης.
- Έτσι μαλάκωσε η τελετή της αφής… γιατί η ελληνική αισθητική είχε νικήσει την φασιστική (δικό μου).
Την αγαπήσαμε την τελετή και νιώσαμε να μας τιμά και ας μύριζαν ντόπινγκ όλο και περισσότερο οι αγώνες… Η Μαρία Χορς έφυγε το 2015 σε ηλικία 94 ετών έχοντας υπάρξει συνεργάτιδα του του Μινωτή, του Τσαρούχη, της Κάλλας και άλλων πολλών…
Αυτό που είδα στις φωτογραφίες και τα βίντεο της πρόσφατης τελετής, με παραπέμπουν στην αρχή (1936) και στις αντιρρήσεις που γέρο-Κούτρα του παππού: μεγαλομανία και μια μιλιταριστική αισθητική.
Αν σκεφτώ δε ότι τότε ήταν 1936 και ο φασισμός τράνευε και κάνω μια αναγωγή στο σήμερα… ανατριχιάζω!
- Οι ενδυμασίες (και κάποιες κομμώσεις), μου θυμίζουν ρωμαϊκού περιεχομένου χολιγουντιανή παραγωγή.
- Η χορογραφία γυμναστικές επιδείξεις και η επιμέλεια της κίνησης τη στιγμή της αφής (στάση σώματος κτλ.) επιεικώς ερασιτεχνική με λάθη.
Ίσως βέβαια να είναι μοιραία η αλλαγή αυτή γιατί η αισθητική που προτείνει ταιριάζει καλύτερα με το ύφος και το ήθος της εποχής (και των σύγχρονων ολυμπιακών αγώνων).
- Κάτι τέτοιο δεν το έλεγε η Ελένη Βακαλό (δεν θυμάμαι ακριβώς): η αισθητική έχει ηθική ή κάπως έτσι…
Δεν βάζω πρόσημο, θετικό ή αρνητικό. Όμως, εμένα δε μου ταιριάζει και δεν μπορώ να το χωρέσω μέσα μου.
Υ.Σ.
- Οι επιστολές του παππού μου του Γιώργου τις οποίες αναφέρω μαζί με φωτογραφίες από το αρχείο του παραδόθηκαν στη Διεθνή Ολυμπιακή Ακαδημία το 2002 (επί προεδρίας Νικολάου Φιλάρεου κατά την 42 Σύνοδο της ΔΟΑ) από τον θείο μου Κωνσταντίνο Γεωργίου Κούτρα. Και οι δύο «αναπαύονται» στο κοιμητήριο της Αρχαίας Ολυμπίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου